MuseScore 4 Erişilebilir El Kitabı 7. Bölüm

Sevgiyle merhabalar,

Değerli Bilişim Bülteni takipçileri,

MuseScore dizimizin yedinci bölümünde, sizlerle olabilmenin mutluluğunu yaşıyoruz.

Bu ay:

• Üçleme ve Diğerleri,
• Semboller,
• Dolap İşaretleri ve
• Tekrar İşaretleri.

Konularına değineceğiz.

Sözü, daha fazla uzatmadan başlıklara birlikte göz atmaya başlayalım:

16. Üçleme ve Diğerleri:

Eserimizde dilediğimiz anda Tuplet yani Üçleme veya daha fazlasını ekleyebiliyoruz.

İkileme için: CTRL+2,

Üçleme için: CTRL+3,

Dörtleme için: CTRL+4,

Beşleme için: CTRL+5,

Altılama için: CTRL+6,

Yedileme için: CTRL+7,

Sekizleme için: CTRL+8,

Dokuzlama için ise: CTRL+9 kısa yol tuşlarını kullanabiliyoruz.

Kullanımı:

Dört dörtlük bir ölçüde Dörtlük la, sol, fa ve mi notalarını yazacağımızı varsayıyoruz. Lakin La notasını la/si/la şeklinde üçleme yaparak süslemek istiyoruz.

Önce N harfi ile nota giriş kipini açıyoruz.

5 tuşu ile dörtlük nota değerimizi belirliyor ve CTRL+3 ile üçlemeyi başlatıyoruz.

a, b ve a tuşlarına basarak la si la üçlemesini yazmış oluyoruz.

Sağ ok tuşuna bir defa basarak ikinci vuruşa geçiyor ve 5 tuşu ile halen dörtlük değerde olduğumuzdan emin oluyoruz.

G, F ve E tuşlarına basarak sol, fa ve mi notalarını da yazıyoruz.

Bu durumda üçlememizi de yapmış olarak ölçümüzü tamamlamış oluyoruz.

Önemli not: Tuplet adı, MuseScore son sürümlerinde Ekle menüsünde Düzensiz Gruplar olarak adlandırılmaktadır.

17. Semboller:

Yazmakta olduğumuz eserde ihtiyaç duyulan bir sembolü gerekli olan yerlere ekleyebiliyoruz.

Shift+F9 tuşlarına basarak eriştiğimiz ana palet penceresini açıyor ve Son (end) tuşuna basarak ağaç görünümünün en sonunda bulunan Semboller seçeneğinin üzerine geliyoruz.

Bir defa shift+tab basarak erişebileceğimiz listeden dilediğimiz sembolü yön tuşlarını kullanarak seçiyor ve enter tuşuna basarak eserimize ekleyebiliyoruz.

MuseScore uygulamasının 4.4 sürümünden itibaren:

Semboller seçeneğinin üzerindeyken, sağ ok tuşuna basarak kapalı durumda olan dalı açık hale getirebiliyor ve yeni sunulan kategorilere erişebiliyoruz.

Gruplanmış bu yeni semboller:

All Symbols: Tüm Semboller.

Accordion: Akordiyon.

Analytics: Analitik.

Arabic Accidentals: Arap müziği işaretleri.

Turkish Folk Accidentals: Türk Halk Müziği işaretleri.

Benzeri onlarca başlıktan oluşuyor.

18. Dolap İşaretleri:

Bir esere Dolap işaretlerini erişilebilir şekilde eklemek için:

Shift+F9 tuşlarına basarak açılacak Ana Palet penceresinde "Çizgiler" ya da "Tekrarlar ve Atlamalar" seçeneklerinden dilediğimizi seçiyoruz.

Ardından, Bir defa TAB tuşuna basarak karşımıza gelen listede, yön tuşları ile istediğimiz dolap işaretlerini bulup üzerinde Enter tuşuna basıyoruz.

Böylece, dolap işaretlerini eklemiş oluyoruz.

Ayrıca: CTRL+F9 ile açacağımız palet aramasını kullanarak da dolap işaretlerini ekleyebiliyoruz.

Arama ve sonuçları görme işlevi yenilendiği için:

48. Palet Araması. Konusuna bakılarak ayrıntılı bilgilere erişilebilir.

Bir örnek ile Dolap işaretlerini eklemeyi gerçekleştirmeye çalışalım:

Birinci ölçümüzde: Dörtlük Do, re, mi ve fa notaları.

İkinci ölçümüzde: Dörtlük Re, mi, fa ve sol notaları.

Üçüncü ölçümüzde: Birlik La notası.

Dördüncü ölçümüzde de: Birlik Do notası olsun.

İlk iki ölçü çaldıktan sonra, Birinci dolap olarak belirleyeceğimiz üçüncü ölçü de çalar. Ardından başa döner, ilk iki ölçüyü tekrar çalıp, bu sefer üçüncü ölçüyü atlayarak ikinci dolap olarak belirleyeceğimiz dördüncü ölçüyü çalar.

Gelin birlikte yazalım:

N tuşu ile nota giriş kipi modunda olduğumuzdan emin oluyoruz.

5 c, d, e, f, d, e, f, g 7 a ve 7 c tuşlarına basıyoruz.

Böylelikle Dörtlük do, re, mi, fa, re, mi, fa, sol, birlik la ve birlik do yazmış oluyoruz.

N tuşu ile normal kip moduna dönüyoruz.

Sağ ok tuşu ile üçüncü ölçünün üzerine geliyoruz.

CTRL+F9 ile palet arama alanını açarak dolap yazıyoruz ve çıkan sonuçlardan birinci dolabı seçerek enter tuşuna basıyoruz.

Bu defa dördüncü ölçünün üzerine geliyor, F9 ile tekrar arama alanına geliyor, ikinci dolabı seçiyor ve enter tuşuna basıyoruz.

N tuşu ile normal kip modu üzerinde olduğumuzdan emin olarak birinci dolabın olduğu üçüncü ölçüye geliyor ve ALT+Sağ ok ile ölçü çizgisinin üzerine geliyoruz.

CTRL+F9 ile arama alanını açıyor ve bu defa arama alanına: Tekrar ibaresini yazıyoruz.

Çıkan sonuçlardan Sağ (bitiş) tekrar işareti seçeneğini seçerek enter tuşuna basıyoruz.

Eserimizi çaldırdığımızda:

Do, re, mi, fa, Re, mi, fa, sol, la,

Do, re, mi, fa, re, mi, fa, sol, do, şeklinde dolapları ve tekrar işaretini kullanarak çaldığını duyuyoruz.

Birden fazla ölçüye dolap işaretleri ekleyebiliyoruz.

Bu işlemi, iki şekilde yapabiliriz.

İlk yol:

Kaç ölçüye birinci dolap işaretini ekleyeceksek, o kadar ölçüyü CTRL+Shift+Sağ ok ile seçili hale getiriyor ve yukarıda belirtildiği gibi işaretleri ekliyoruz. Bunu, ikinci dolap ve diğer işaretler için de gerçekleştirebiliriz.

İkinci yöntem:

Dolap işareti eklemek istediğimiz ölçünün başına geliyor ve birinci dolabı ekliyoruz.

ALT tuşuna basılı tutarken Sağ ok tuşu ile eklediğimiz işaretin üzerine geliyoruz. NVDA sanki hiçbir şey yokmuş gibi susabilir aldırmıyoruz.

Shift+Sağ ok tuşlarına bir defa basarak işareti bir ölçü daha uzatıyoruz. Dilersek, daha fazla basarak ölçü sayısını çoğaltabiliriz.

Ardından, ikinci dolabı da ekliyor ve son olarak birinci dolabın sonundaki ölçü çizgisinin üzerine ALT+Sağ ok ile gelerek Sağ (bitiş) tekrar işareti öğesini ekliyoruz.

Palet yazma alanında en son ne yazarsak biz silmediğimiz sürece ve programdan çıkmadığımız sürece son yazılan sürekli kalır.

Bütün eklediğimiz dolap işaretlerini NVDA ekran okuyucusuna okutmak istersek:

N harfi ile normal kip modunu seçiyoruz.

ALT tuşuna basılı tutarken Sağ ve Sol yön tuşları ile gezinerek dolap işaretleri, ölçü çizgileri ve diğer bütün işaretleri erişilebilir şekilde duyabiliyoruz.

Not: Bu sürümde, dolap ve tekrar işaretleri Nota Giriş Kipinde de eklenebiliyor.

Ayrıca, ALT+Sağ/Sol yön tuşları da Normal Kip ve Nota Giriş kipinde çalışıyor.

Lakin, bazı durumlar Normal Kip seçiliyken NVDA tarafından daha sorunsuz seslendirilebiliyor.

19. Tekrar İşaretleri:

Bir eserde tekrar çalınmasını istediğimiz ölçüleri aynı şekilde yazmaktansa, tekrar işaretlerini ekleyerek tekrarlanmalarını sağlayabiliyoruz.

Tekrar işaretlerine: Shift+F9 ile açacağımız ana panel penceresinde, Ölçü çizgileri, Tekrarlar ve atlamalar başlıkları altında bulunan listelerden dilediğimizi seçerek esere ekleyebiliyoruz.

Ya da CTRL+F9 ile palet arama alanını açıp, Tekrar yazarak çıkan sonuçlardan istediğimizi yön tuşları ile seçerek ekleyebiliyoruz.

Gelin birlikte tekrar işareti ekleyelim:

Örneğimiz: Do, re, mi, fa, re, mi, fa, sol, la, la, la, la, do, do, do, do olsun.

La, la, la, la ölçüsü iki defa tekrarlanacak olsun.

N harfi ile nota giriş kipi modunda olduğumuzdan emin oluyoruz.

5, c, d, e, f, d, e, f, g, a, a, a, a, c, c, c, c tuşlarına basarak notalarımızı yazıyoruz.

CTRL+Sağ ok ile üçüncü ölçünün üzerine geliyor ve sağ/sol ok tuşlarını kullanarak üçüncü ölçünün ilk notasının üzerinde olduğumuzdan emin oluyoruz.

CTRL+F9 tuşlarına basarak palet arama alanını açıyoruz.

Tekrar ibaresini yazıyor ve çıkan sonuçlardan Aşağı/yukarı ok tuşları ile Sol başlangıç tekrar işaretini seçerek entere basıyoruz.

ALT+Sağ ok tuşları ile üçüncü ölçünün dördüncü notasından sonra gelen ölçü çizgisinin üzerine geliyoruz.

Ölçü çizgisinin üzerindeyken CTRL+F9 ile palet arama alanını tekrar açıyor ve bu defa Sağ (bitiş) tekrar işareti seçeneğini seçip entere basıyoruz.

Artık eserimizi çaldırdığımızda:

Do, re, mi, fa, re, mi, fa, sol, la, la, la, la, la, la, la, la, do, do, do, do şeklinde çalarak üçüncü ölçüyü tekrarlayacaktır.

Not1. Sadece bir ölçü değil, dilediğimiz sayıda ölçünün başına ve sonuna yukarıda belirttiğimiz gibi işaretleri koyabiliriz. Ölçüleri, CTRL+Shift+Sağ ok ile seçili hale getirmek ve sonra işaretleri eklemek yeterli olacaktır.

Not2: Palet penceresinde bulunan Ölçü çizgileri başlığı altında ve Tekrarlar ve atlamalar başlığı altında bulunan diğer işaretleri de kullanımımıza göre aynı şekilde ekleyebiliriz.

Not3: Bu işaretleri de her iki kipte ekleyebiliyoruz.

Yenilenen Palet Araması hakkında ayrıntılı bilgilere:

48. Palet Araması: Konusundan erişilebilir.

Değerli Arkadaşlar,

Bu içeriğin, sizlere faydalı olmasını diliyor ve hepinize erişilebilir günler diliyoruz.

Saygılarımla,

Umut KORKMAZ