Dating App'lerin Erişilebilirliği

    Yıllar önce bir gün kampüste yürürken bir kadın yanıma geldi ve benimle tanışmak istediğini söyledi.  Bu durum beni biraz şaşırtmıştı çünkü bu insanla daha önce karşılaştığıma dair bir işaret yoktu.  Sonradan kadın+ ve LGBTI+ aktivisti olduğunu öğrendiğim bu kişi flört pratikleri ile ilgili ilginç bir olguya dikkatimi çekti.  Sosyal hayatta gören bireylerin flört etmek ve rıza almak için çoğunlukla görsel işaretler kullandıklarını söyledi.  Beni kampüste gördüğünü ve ilgisini çektiğimi ama geleneksel yöntemleri kullanmadan ilgisini nasıl belli edeceğini bilemediğini anlattı. 

    Bu aslında hepimizin farkında olduğu ama üzerine sıkça tartışmadığı ilginç ve bir o kadar da hayati bir olgu.  Toplumun çoğunluğunun flört ederken veya rıza verirken geleneksel görsel işaretleri kullanıyor olması bizler için belirgin bir dezavantaj yaratıyor.  Gören bireylerin bu pratiklerine adapte olmamızın gerekip gerekmediği başka bir tartışmanın konusu olmakla birlikte, bir çok konuda olduğu gibi bu dezavantajların azaltılması konusunda da teknolojiye başvurmak en makul çözüm gibi görünüyor. 

    Türkçeye arkadaşlık uygulamaları olarak çevrilen İngilizcede dating app şeklinde adlandırılan uygulamalar modern zamanlarda bir çok kişi tarafından kullanılmakta.  Ben bu yazımda iki temel soruyu cevaplamaya çalışacağım.  İlk olarak bu uygulamaları kullanmak bahsettiğimiz dezavantajları nasıl azaltabilir ? Ayrıca bu uygulamalar ne kadar erişilebilir ?

    Kullanıcı sayıları, konseptleri ve yapıları çeşitlilik gösteren onlarca arkadaşlık uygulaması bulunmakta.  Ben öncelikle en yaygın kullanılan birkaç tane uygulamanın genel konseptinden bahsetmek istiyorum.  Bu uygulamalara giriş yaparken kullanıcılar kendilerine bir profil oluştururlar.  Bu profile birkaç tane fotoğraf eklenir.  Kullanıcılar kendileriyle ilgili temel bazı bilgileri girerler.  Yaş, cinsiyet, cinsel yönelim, sigara ve alkol alışkanlıkları, burç, öğrenim durumu ve ne tür bir ilişki beklediği bilgisi bunlardan sadece bazıları.   Ayrıca her uygulamada kendinizden kısaca bahsedebileceğiniz yazılar yazmak için alanlar var.  Tinder ve bumble isimli uygulamalarda onlarca farklı konuda ilgi alanlarınızı işaretleyebildiğiniz kapalı uçlu seçenekler var.  Okcupid adlı başka bir uygulamada ise size çeşitli konularda kaç tanesini cevapladığınızın opsiyonel olduğu yüzlerce soru soruluyor.   Bu sorulara verdiğiniz cevaplar üzerinden karşınıza çıkan kişilerle yüzdelik bir uyum puanınız oluşuyor. 

    Peki profilimizi oluşturduktan sonra bu uygulamaları nasıl kullanıyoruz?

Bu uygulamalar çoğunda öneriler şeklinde adlandırılan sekmelerin içinde bizimle eşleşebileceğini düşündüğü kişileri sırayla karşımıza çıkarıyor.  Bu ekranda bu kişiye ait fotoğraflar ve kendisiyle ilgili paylaşmayı seçtiği bilgiler görünüyor.  Bu profilleri gördükten sonra karşımıza çıkan kişiyi beğenebiliyor veya geçebiliyoruz.  Daha sonra uygulama karşımıza başka birini çıkarıyor.  Eğer bizim beğendiğimiz kişi de bizi beğenirse o kişiyle eşleşiyoruz ve başka bir sekmede o kişiyle mesajlaşabildiğimiz sohbet bölümleri oluşuyor.   Yukarıda da değindiğim gibi her uygulamanın kendine özgü çeşitli farklı konseptleri var.  Ama uygulamaların genel çerçeveleri bu şekilde özetlenebilir.

Bu yöntemin yukarıda bahsettiğim sorunlara yönelik kuvvetli bir çözüm olmadığının farkındayım.  Öte yandan sosyal hayatlarımız dışında birileriyle flört edebileceğimiz yeni bir hareket alanı sağlıyor bizlere.  Özellikle eşleştiğimiz kişiyle ilişki beklentilerimiz benzerse, o kişiyle eşleşmiş olmamız en azından flört temelli bir diyalog başlatmak için rıza sayılabilir.  Pratik hayatta görsel olmayan yöntemlerle rıza kontrol etmenin karşı tarafın sınırlarını aşmak veya diyaloğun büyüsünü azaltmak  gibi riskleri var.  Arkadaşlık uygulamaları en azından bu tür riskleri minimize ediyor.  Fakat elbette kişisel sınırları her şekilde gözetmek zorundayız. 

     Şimdi de bu uygulamaların ne kadar erişilebilir olduğu konusuna kısaca değinmek istiyorum.  Öncelikle her uygulamanın erişilebilirlik seviyesinin birbirinden farklı oluğunu ve güncellemelerle birlikte bu seviyenin değişebildiğini belirtmeliyim.   İlk bakışta çoğu uygulamanın profil oluşturma aşamasında, bilhassa fotoğraf eklerken bazı zorluklar çıkardığını söyleyebilirim.  Bu kısım geçildikten sonra öneriler sekmesinde karşı tarafa ait bilgileri genelde rahatça görebiliyoruz.  Uygulamaların çoğunda beğen ve geç düğmeleri etiketli bir biçimde mevcut.   Tabi bu aşamada fotoğraflara erişmemiz pek mümkün değil çünkü bilindiği üzere yapay zeka gizlilik ihlaline yol açmamak maksadıyla kişilere ait fotoğrafları betimlemiyor.   Mesajlaşma sekmelerinde uygulamaların tamamı erişilebilirlik konusunda yeterli denebilir.  Zaten çoğu whatsapp,telegram ve Messenger gibi uygulamalarla benzer yapılara sahip.   Bu uygulamaların erişilebilirlik yönünden en zayıf kısmı ayarlar ve profil düzenleme menüleri.  Hiçbir uygulama bu kısımda tamamen erişilebilir değil.  En çok etiketsiz düğme ve ekran okuyucunun erişemediği bölüm bu kısımlar da var.  Bütüncül bakacak olursak arkadaşlık uygulamalarıyla ilgili yapılabilecek en doğru yorum kısmen erişilebilir olacaktır. 

    Özetle çeşitli eksiklikleri olsa da bu tür uygulamaları kullanmamız mümkün.  Her uygulamanın erişilebilirliğinin ayrı ayrı inclenmesi de elbette mümkün.  Deneyecek olan herkese iyi flörtleşmeler…