Excel Kursu Ders 1 ve 2

Eğitimin Adı: Microsoft Excel 2016 Kullanımı

Eğitimci: Engin Yılmaz

Ders: 1

Konu: EXCEL PROGRAMINA GİRİŞ

Ders Amaçları ve Elde Edilmesi Beklenen Kazanımlar

Bu dersin sonunda katılımcıların aşağıdaki konularda bilgi ve fikir sahibi olmaları, bu konularda uygulama yapabilmeleri beklenmektedir.

• Bir hücrenin yapısını ve şeklini tanıma.
• Excel programının işlevleri noktasında fikir sahibi olma.
• Excel programını açma ve bölümlerini tanıma.
• Excel bölümlerine klavyeden nasıl ulaşılacağını anlama.
• Hızlı Erişim Araç çubuğunu anlama ve buraya bir öğe ekleyebilme.
• Bir çalışma sayfasındaki hücre, satır, sütun ve içinde veri bulunan hücreler arasında gezinebilme.
• Excel başlangıç ayarları ve korumalı görünüm ayarlarını yapabilme.

Sesli Ders Kaydı ve Ders Dosya Bağlantıları

Bu dersin ses kaydına aşağıdaki bağlantıdan ulaşabilirsiniz.

https://www.dunyayaseslen.com/icerik/microsoft-excel-2016-kullanimi-1.-ders

Derste kullanılacak dosyaların bulunduğu klasöre aşağıdaki bağlantıdan ulaşabilirsiniz:

https://www.sendspace.com/pro/dl/xp5p7k

Özet

1. Kelime anlamı itibarıyla bir konuda çok iyi olmak, kendini aşmak anlamına gelen Excel, bir ofis uygulaması olarak yatay dikdörtgen hücrelerden ve bunların oluşturduğu satır ve sütunlardan  oluşan çalışma sayfaları olarak tanımlanabilir.
2. Bir sütun bir düzlemde alt alta uzanan hücrelerin bütününe denir ve A, B, C, D gibi harflerle adlandırılır. Satır kavramı ise yan yana aynı düzlemde uzayıp giden aynı düzlemdeki hücrelerin oluşturduğu sıralardır ve 1, 2, 3, 4 gibi sayılarla adlandırılır. O yüzden her hücrenin bir satır numarası ve bir sütunu olduğundan A1 B2 gibi adlandırılır.
3. Excel içinde satırlardaki sütunlar arasında dolaşmak için sağ ve sol yön tuşlarını, bir sütundaki hücreler arasında dolaşmak içinse yukarı ve aşağı ok tuşlarını kullanın.
4. Excel uygulaması her program gibi başlat bölümüne girilip Excel yazılarak bulunup açılabilir. Herhangi bir farklı ayar yapılmadıysa, açılışta bizi Back Stage ekranı karşılar. Bu ekranı atlayıp hücrelerin olduğu boş çalışma sayfasına ulaşmak için escape tuşuna basabilirsiniz.
5. Excel programının en üstünde başlık çubuğu, onun altında menü şeritleri ve açık olan şeridin öğeleri, sonrasında hızlı erişim araç çubuğu yer alır. Ardından hücrelerin bulunduğu en çok yer kaplayan alan karşımıza çıkar. En altta ise durum çubuğu vardır.
6. Başlık çubuğuna ulaşmak için insert+T, şerit menülerine ulaşmak için alt tuşuna basılabilir. Hızlı erişim araç çubuğuna Şerit sekmelerinin hemen yanındaki dosya sekmesi düğmesi üzerinde bir üst yön tuşuna basılarak ulaşılabilir. Durum çubuğuna ise F6 tuşuna basılarak ulaşılabilir. F6, aynı zamanda şerit menüleri ve Excel ana ekranı arasında dolaşmamızı da sağlar.
7. Bir öğeyi hızlı erişim araç çubuğuna eklersek, alt ile birlikte üst taraftaki numaralardan birine basarak o işleve erişime şansımız olur. Bir şeyi hızlı erişim araç çubuğuna eklemek için Şerit menüsünden o öğe üzerine gelmemiz, uygulama tuşuna basmamız ve çıkan menüden hızlı erişim araç çubuğuna ekle dememiz yeterli olacaktır.
8. Excel içinde belirli bir hücreye gitmek için F5 tuşuna basabiliriz. Ctrl+sağ, sol, aşağı ve yukarı yön tuşları gidilen düzlemdeki bir sonraki veri olan hücre bölgesine bizi taşır. JAWS kullanıcıları ctrl+shift+d ile görünür alanda içinde veri olan hücreleri, Insert+Shift+R ile bulundukları satırda içinde veri olan hücreleri, insert+Shift+C ile de üzerinde bulundukları sütundaki veri olan hücreleri listeleyebilir.
9. Excel ilk açıldığında başlangıç ekranının görünmesini istemiyorsak, dosya sekmesindeki seçeneklere girip genel kategorisini seçmemiz ardından uygulama başlatıldığında başlangıç ekranını göster onay kutusunun işaretini kaldırmalıyız. Yine seçenekler bölümündeki kaydet kategorisinde bulunan klavye kısayollarıyla dosya açarken veya kaydederken Back Stage’i gösterme onay kutusunu işaretleyerek Kaydetme ve açma esnasında bu ekrandan kurtulabiliriz. Korumalı görünümden kurtulmak içinse, yine seçeneklerdeki Güven merkezi kategorisini seçerek güven merkezi ayarlarına girmemiz, buradan korumalı görünüm kategorisinde bulunan tüm onay kutularının işaretini kaldırmamız gerekir.
10. JAWS ile Excel kullanıyorsak, başlangıçta sanal şerit menüsünü kapatmak, tanımlı sütun ve satır başlıklarının üzerine yazma ayarını kapalı hale getirmek ve hücre görünürlüğünün saptanmasını açık yapmanızı öneririz. Bunun için JAWS  tuşu+V tuşlarıyla açılan düzey ayarları bölümünü kullanabiliriz.
11. Excel kullanımı sırasında yararlı ipuçları almak için JAWS tuşuyla birlikte w, h veya f1 tuşlarına basabiliriz.

Excel ve Hücre Yapısını Tanıma

Excel kelime anlamı olarak bir alanda çok iyi olmak, kendini aşmak biçiminde geçiyor sözlüklerde. Program olarak Excel nedir diye düşündüğümüzde ise, hücrelerden oluşan bir yapı desek sanırım yanlış olmaz. Daha farklı bir bakış açısıyla Excel için, kocaman bir tablo veya tablolar bütünü de diyebiliriz. Çünkü Excel içinde hücreler, hücrelerin oluşturduğu satır ve sütunlar ve bunların oluşturduğu çalışma sayfaları yer alır. Hatta bazen birden fazla çalışma sayfasında birden fazla tablo, yani birbiriyle ilişkili veriler bütünü yer alabilir. İşte ad verilip kaydedilen bir Excel dosyasına çalışma kitabı adı verilir.

Gelin işin başına dönelim ve hücre nasıl bir şey birlikte betimleyelim. Tüm Excel bir hücreler bütünü olarak gördüğümüzü düşünecek olursak, tam olarak neyle karşı karşıya olduğumuzu bilmek önemli olabilir. Bir Excel hücresi tıpkı bir ızgarayı andırır. Yani yatay olarak uzanan bir dikdörtgen. Biraz daha açacak olursam, evinizdeki bir kalorifer peteğinin üzerine dokunun. Uzunlamasına birçok hücreden oluşan bir Excel sütünü göreceksiniz. İşte Excel dikdörtgeni buna benziyor. Elbette bu kadar uzun değil. Sanırım, bir kalorifer hücresi 4 5 Excel hücresinin uzunluğuna denk gelecektir.

Eğer bu tanım yeterince fikir vermediyse, Bir Braille hücresini düşünelim. Excel hücresi Braille hücresinin yatay hali gibi görünür. Yani 1 2 3 noktaların alt alta değil de yan yana olduğunu varsayın. Bu şekilde 3’e 2 oranında yatay bir dikdörtgen. MBraille veya iPhone üzerinde ekrandan Braille sistemini ekran karşıda modunda kullananlar bu tarz Braille dizilişini tahmin edecekler. Sistemde, sol tarafta, yani cihazın yukarı kısmında yatay biçimde 1, 2, 3, noktalar varken, sağ tarafta yani cihazın aşağı kısmında yine yatay biçimde 4, 5, 6 noktalar bulunur. İşte bir Excel hücresi de tam olarak böyledir.

Bir Excel çalışma sayfasında bu yatay dikdörtgenlerden sonsuz sayıda bulmak mümkün. Ancak İlk bakışta ancak bir kısmı görünür.

Öyleyse nedir bu sütun ve satır meselesi diye sorabiliriz. Bir sütun bir düzlemde alt alta uzanan hücrelerin bütününe denir ve A, B, C, D gibi harflerle adlandırılır. Satır kavramı ise yanyana aynı düzlemde uzayıp giden aynı düzlemdeki hücrelerin oluşturduğu sıralardır ve 1, 2, 3, 4 gibi sayılarla adlandırılır. Bu durumda bir Excel satırında A, B, C, D gibi sütunlar yer alırken, Bir Excel sütununda 1, 2, 3, 4 gibi satırlar yani sıralar yer alır. Yaptığımız tanım bir çok görme engelli arkadaşıma bir satranç tahtasını hatırlatmış olabilir. Hakikaten de bir satranç tahtası 8 satır ve 8 sütundan oluşan bir Excel çalışma sayfasıdır. Ancak karelerden değil de dikdörtgenlerden oluşan bir satranç tahtası elimizdeki.

Peki neden böyle bir yapıya ihtiyaç duyulmuş diye merak edebiliriz. Bu sorunun bir çok cevabı var. Ama en net olarak birbiriyle ilişkili bilgileri çok daha bütünsel ve düzenli biçimde görmek şeklinde bir yanıt tatmin edici olacaktır. Bir adres defteri hayal edelim. Sol üst köşedeki A1 hücresinde Ad, Yanındaki B1 hücresinde Soyadı, onun yanındaki C1 hücresinde Telefon ve bunun yanındaki D1 hücresinde adres yazılı olsun. Böyle bir düzlemde En soldaki A sütununun satırlarına isimler yazılacaktır. Yani Adı yazan A1 hücresinin altına bakıldığında bütün adlar alt alta görünecektir. Aynı şekilde soyadı, Telefon ve Adres yazılı hücrelerin altında da bu bilgiler yer alacaktır. Bu şekilde karşıdan tabloya bakıldığında bir kişiyle ilgili bu dört bilgi bir arada aynı sırada görünmüş olacak. Yanı sıra, tüm adlar, soyadları, telefon ve adresler yine bütün biçimde alt alta dizilmiş olacaktır.

Tam da o sebeple, bilgileri düzenli biçimde kullanıcıya ve başka programcılara sunmak isteyen herkes Excel gibi bir veri tabanı sistemine ihtiyaç duyabilir.

www.getem.boun.edu.tr

adresine girin. Buradan katalog linkine tıklayın. Gelen ekranda Tümünü Excel olarak indirin bağlantısına tıklayarak dosyayı bilgisayarınızda açın. Gelen uyarılara evet dediğinizde karşınıza GETEM’deki tüm eserlerin sıralandığı bir Excel dosyası çıkacak. Bu dosyayı inceleyin. Eser adı denen sütunun altında eser adlarını alt alta göreceksiniz. Aynı biçimde yazarı, formatı, türü gibi sütunların altında bu bilgileri göreceksiniz. Şimdi bir düşünelim. Aynı bilgiler Word tarzı bir kelime işlemci programda tablo olmaksızın verilmiş olabilirdi. Önce bir eserin tüm bilgileri sıralanır, o bitiğinde diğerinin bilgileri görünebilirdi. Böyle bir durumda, Yalnızca eser adlarını bir arada görmek ve okumak için çekeceğiniz işkenceyi bir tasavvur edin. Ne görsel ne de körsel olarak verilerle çalışırken, Excel tarzı bir uygulama dışında düz yazı kullanmak mantıklı değil.

Unutmadan, GETEM sistemini kullanarak görme engellilere eşsiz bir deneyim yaşatacak olan Kütüphanem uygulaması da GETEM’in sağladığı bu Excel tablosunu kullanarak çekiyor verileri. Düzenli verilerle çalışmak, bir tek bireyleri değil, programcıları da yepyeni şeyler yapabilmek için rahatlatan bir unsur.

 Buna karşın halen birçok görme engelli, yeterince kullanamayacağını düşünerek Excel programından uzak duruyor. İşte bu kursun en temel amacı, benzer boş inançları yıkarak daha fazla işlemi Excel üzerinde yapabileceğimizi örneklerle anlatmak.

Mesela, Bir öğretmen için de Excel vazgeçilmez bir yardımcı aslına bakarsanız. En üsteki satırdaki sütunlara öğrenci adı, birinci yazılı sonucu, ikinci yazılı sonucu, sözlü notu, devamsızlık durumu gibi bilgileri yazalım. Her satırda farklı öğrencilerin belirtilen bilgilerini tek tek girelim. Sonrasında en sağa bir formül yazıp her öğrencinin toplam notunun otomatik olarak karşımıza çıktığını bilelim. Eşsiz bir kolaylık olmaz mıydı?

Ya da benim en son uyguladığım sınavda yaptığım sistem. En üstte öğrenci adı ve numarasından sonra, her soru başlığı bir başka sütuna yerleşti. Sonrasında öğrencilerin sınavlarını okurken, her soru sütununa o sorudan aldığı puanı girdiğimde, sınav okumam bittiği zaman öğrencinin toplam notu da otomatik olarak karşıma çıkıyordu. Ayrıca bu yöntemle her sorunun kaç öğrenci tarafından bilindiği, ortalama alınan puanlar, sınıfın ortalama notu gibi birçok bilgiyi de yalnızca birkaç işlemle öğrenmem mümkün oluyordu. İşte eğer verilerle çalışıyorsanız ve bu verilerle farklı analizler yapacaksanız, Excel bunlara cevap veren bir uygulama.

Son olarak Excel ile birçok firmanın gelir ve giderlerini hesaplarken, iş verimlerini değerlendirirken çalıştıklarını da hatırlatalım. Şimdi dilerseniz, bu uzun tanıtımın ardından yavaş yavaş programımızı açıp tanıyalım.

Excel’i Açma ve Bölümlerini Tanıma

Excel de diğer programlar gibi başlat menüsündeki arama bölümüne Excel yazılarak açılabilir. Başlat tuşuna basın, gelen arama alanına Excel yazın ve çıkan sonuç üzerinde giriş tuşuna basın. Excel 2013 ve sonrasını kullanıyorsanız ve Excel seçeneklerine ilişkin bir ayarlama yapmadıysanız, karşınıza Ofis 2010 sonrası hayatımıza giren back stage ekranı gelir. ekranda, ne tür bir belge açacağınızı belirleyebileceğiniz seçenekleri yön tuşlarıyla görebilirsiniz. Ancak pek kullanışlı olmayan bu ekranı geçip doğrudan boş bir çalışma sayfasına geçmek için eskeyp tuşuna basın. Aşağıda açılış ve kaydetme ekranlarında Back Stage görünümünün karşımıza çıkmaması için neler yapacağımızı anlatacağım. Ama önce biraz Excel boş çalışma sayfası açıldığında nasıl bir yapı bizi karşılıyor birlikte bakalım.

Her şeyden önce hatırda tutmamız gerekli önemli bir bilgiyi burada paylaşayım. Normalde sağ ve sol yön tuşları, bir kelime işlemcinin karakterleri arasında dolaşır. Ancak Excel açıldığında artık sağ ve sol yön tuşları Bir satırdaki sütunlar arasında dolaşmamızı sağlar. Örneğin A1 hücresindeysek, her sağ oka bastığımızda B1, C1, D1 hücrelerine gitmiş oluruz. Tersine sol yön tuşuna bastığımızda ise C1, B1, A1 hücrelerine geliriz. Aşağı ve yukarı yön tuşları da, bir kelime işlemcide bir sonraki satıra gidip, bu satırın tamamını okurken, Excel içinde, yalnızca bulunduğu sütundaki bir sonraki satır hücresine gider ve onu okur. Yani A1 hücresindeysek, aşağı oka basarak, A2, A3, A4; yukarı oka basarsak A3, A2, A1 hücrelerine gitmiş oluruz.

Excel boş çalışma sayfası açıldığında tahmin edeceğiniz üzere ekranın büyük bir bölümünü dikdörtgen hücrelerin bulunduğu alan kaplayacaktır. Ancak tüm ekran da buradan ibaret değildir. Her programda olduğu gibi ekranın en üstünde başlık çubuğu yer alır. İnsert+T harfiyle öğrenebileceğimiz bu alanda, Varsa dosya adı ve Excel kelimesi yazmaktadır. Örnek: “Başlık Restoran Erzak Listesi Birinci Sürüm.xlsx Excel Sayfa 1”.

Örnekten de anlaşılacağı gibi hem açık olan dosya adı Hem Excel program adı ve hem de o an açık olan çalışma sayfasının adı başlık çubuğunda görünür. Yani hangi çalışma sayfasında olduğunuzu öğrenmek için de insert+t ile başlık çubuğuna başvurabilirsiniz.

Başlık çubuğunun hemen altında meşhur ofis şeridini görürüz. Bu şeritte Giriş, Ekle, Sayfa Düzeni, Formüller, Veri, Gözden Geçir ve görünüm sekmeleri yer alır. Şerit isteğe göre özelleştirilebilir. Alt tuşuna basılarak ulaşılan şerit sekmeleri arasında sağ ve sol yön tuşlarıyla ilerlenir. Herhangi bir sekmeyi açmak içinse aşağı yön tuşuna basın. Eğer bu şekilde açılmıyorsa, boşluk çubuğuna basmanızı tavsiye ederim. Şeritten çıkıp Excel çalışma sayfanıza dönmek için alt tuşuna tekrar basın.

Şeridin hemen altında o an açık olan sekmenin öğeleri belirir. Böylece kullanıcılar görsel olarak bir çok öğeyi bir arada görmüş olur. Eğer bir şerit sekmesi açıksa alt tuşuna bastığımızda doğrudan açık olan sekmenin öğelerinin olduğu yere gitmiş oluruz.

Ana Excel ekranı öncesinde ayrıca hızlı erişim araç çubuğu ve formül çubukları bulunmaktadır. Hızlı Erişim Araç çubuğu en sık kullanılan öğelerin eklenebildiği bir alandır. Bu alana alt tuşuna basıp şerit bölümüne ulaştıktan sonra, sol yön tuşuna basarak dosya sekmesine gelip, üst yön tuşuna basarak ulaşabiliriz. Ancak hızlı erişim araç çubuğunda bulunan öğelere Alt ile birlikte 1’den 0’a kadar klavye kısayolları atanmıştır.

Bir öğeyi hızlı erişim araç çubuğuna eklemek için, önce şerit üzerinden hızlı erişime atayacağımız öğenin üzerine geliriz. Sonrasında uygulama tuşuna basarak  çıkan menüden “Hızlı Erişim Araç Çubuğuna ekle” öğesini seçebiliriz.

Gelin hücreleri birleştir öğesini hızlı erişim araç çubuğuna ekleyelim. Bunun için aşağıdaki adımları izleyelim.

• Alt tuşuna basarak şeridi görüntüleyelim.
• Giriş sekmesini bulup aşağı yön tuşuna basalım.
• Ctrl+sağ yön tuşuyla Hizalama gurubunu bulalım.
• Tab tuşuyla ilerleyerek Birleştir ve Ortala bölmesini bulup Alt+aşağı yön tuşuyla açalım.
• Aşağı yön tuşuyla ilerleyerek Hücreleri Birleştir öğesini bulalım.
• Üzerinde Uygulama tuşuyla menüyü açıp, Hızlı Erişim Araç Çubuğuna Ekle üzerinde giriş tuşuna basalım.
• Tüm ofis Hızlı erişim araç çubuklarında Kaydet, Geri Al, ve Yine öğeleri varsayılan olarak hızlı erişim araç çubuğundadır. Yeni bir öğe eklediğimizde, alt+4 tuşlarına basıldığında bu öğe etkinleşecektir. A1 hücresini bulalım. Shift+Sağ yön tuşuyla B1, C1 ve D1 hücrelerini seçili hale getirelim. Sonrasında Alt+4 tuşlarına basalım.
• Sağ ve sol yön tuşlarına bastığımızda Ekran okuyucu size “A1 İle D1 arası birleştirilmiş hücreler” diyecektir. Ctrl+z ile işlemimizi geri alabiliriz.

Sizler de hızlı erişim araç çubuğuna en sık kullandığınız öğeleri ekleyebilirsiniz. Bu bilgi, Bir tek Excel için değil Word ve Powerpoint gibi ofis uygulamalarında da geçerlidir.

Excel’e geri dönecek olursak, hücrelerin bulunduğu ana alanın altında durum çubuğu yer alır. Bu alana insert veya CapsLock artı sayfa aşağı tuşlarına basarak da ulaşabilirsiniz.

Maalesef yeni JAWS sürümlerinde Excel bölümleri JAWS imleciyle görüntülenemiyor. Ancak dokunmatik imleci kullanarak tüm yapı hakkında bir fikir sahibi olabilirsiniz. Dokunmatik imlece geçmek için Shift+CapsLock+ş tuşlarına basabiliriz. Sağ ve sol yön tuşları o an geçerli olan bölümün öğeleri arasında dolaşırken, aşağı ve yukarı yön tuşları bir üst veya bir alt öğeye ulaşır. Dokunmatik imleçle, tüm Excel öğeleri arasında dolaşmayı deneyebilirsiniz. Sonrasında Tekrar PC imlecine dönmek için El CapsLock tuşuna basılıyken Ş harfine peş peşe iki kez basın.

Excel Çalışma Sayfasında Gezinme

Excel’i açtık, bölümlerini tanıdık, şimdi de bir çalışma sayfası içinde kolayca nasıl geziniriz onu görelim birlikte. Bunun için Kurs1 egzersiz klasörümüzdeki Restoran Erzak Listesi  Birinci Ders İlk Sürüm.xlsx dosyasını açalım. Söz konusu dosya Freedom Scientific Excel eğitim bölümünden alınarak Türkçeleştirilmiştir.

Daha önce baktığımız Getem eserlerini listeleyen dosyanın aksine, açtığımız çalışma kitabında tüm hücrelerin yan yana olmadıklarını göreceğiz. Örneğin En baştaki A1 hücresinde “Restoran Erzak Listesi” yazılıyken, içinde veri olan bir sonraki hücre “Sipariş Linkleri” yazan J4 hücresidir. Daha önce de bahsettiğimiz üzere, bir çalışma sayfasındaki en basit dolaşım, yön tuşlarıyla dolaşımdır. Sağ ve sol yön tuşları A B C gibi sütunlar arasında dolaşmamızı sağlarken, Aşağı ve yukarı yön tuşları 1, 2, 3  gibi satırlar arasında dolaşmamızı sağlar. Ancak böylesine verilerin yan yana olmadığı çalışma kitaplarında işimizi daha kolaylaştıracak tuşlara ihtiyacımız olacaktır. Bu işi görecek Bazı kısayol tuşlarından bahsedelim:

• Ctrl+Shift+D (Yalnızca JAWS For Windows): O an görünür olan bölümde, içinde veri olan hücreleri listeler. A1 hücresindeyken, bu tuşa bastığımızda, bir sonraki verinin J4 hücresine olduğunu, sonra da C4 hücresiyle birlikte verilerin başladığını görebiliriz.
• Insert+Shift+R (Yalnızca JAWS For Windows): Bulunduğunuz satırdaki veri olan hücreleri listeler. Aşağı ok tuşuyla dördüncü satıra gelip bu tuşa bastığımızda J4 hücresindeki veriyi göreceğiz.
• Insert+Shift+C (Yalnızca JAWS For Windows): bir sütunda veri olan hücreleri listeler. Örneğin Sağ yön tuşuyla C Hücresine gelip bu tuşa basarak, C4 hücresindeki veriyi görmüş oluruz.
• Ctrl+Sağ ve Sol Yön Tuşları (Genel): Bir satırda bu tuşa basıldığında içinde veri olan bir sonraki veya bir önceki bölge başlangıcına bizi götürür. Örneğin Dördüncü satıra gelip bu tuşa bastığımızda Doğrudan J4 hücresine gitmiş oluruz.
• Ctrl+Aşağı ve Yukarı Yön Tuşları (Genel): Tahmin edeceğiniz üzere bu tuşlarda mevcut sütundaki bir sonraki veya bir önceki içinde veri olan hücre bölgesine bizi götürecektir. Örneğin C1 sütununa gelip Ctrl+aşağı yön tuşuna bastığımızda imlecimiz doğrudan C4 hücresine gidecektir.
• F5 (Genel): Hücreye git iletişim kutusunu açar. Buraya C4 tarzı bir değer yazdığınızda, imleç doğrudan oraya gider.
• Ctrl+Home (Genel): Dosya başına gider.
• Ctrl+End (Genel): üzerinde işlem yapılmış olan en son hücreye gider.
• End (Genel): bu tuşa basıldıktan sonra Sağ yön tuşuna basılırsa, bulunulan satırdaki içinde veri olan bir sonraki sütun bölgesine, Eğer aşağı yön tuşuna basılırsa bulunulan sütunda içinde veri olan bir sonraki satıra gider. Eğer söz konusu satır veya sütunda hiç veri yoksa, o satır veya sütunun en son hücresine gider.
• Home (Genel): bulunulan satırın ilk hücresine gider.

Excel Başlangıç Ayarları

Aşağıda bahsedeceğimiz Excel açıldığında başlangıç ekranının görünmesi, kaydetme ve açma sırasında BackStage ekranının görünmesi ve korumalı görünüm Bir tek Excel için değil Word, PowerPoint gibi ofis uygulamalarında da geçerlidir. Her biri için ayarların ayrı ayrı yapılması gerekebilir.

açılış ve kaydetme sırasında back stage ekranından kurtulma

Daha önce de sözünü ettiğimiz üzere Bir Excel dosyasını ilk kez açtığımızda veya Ctrl+S ile bir çalışma kitabını kaydetmek istediğimizde karşımıza Back Stage görünümü denen ekran çıkmaktadır. Eğer bu ekranın değil de klasik boş çalışma sayfasının Excel açıldığında karşımıza çıkmasını ve kaydet yaptığımızda da bildiğimiz farklı kaydet ekranının bizi karşılamasını istiyorsak aşağıdakileri yapalım.

• Alt+D ile Back Stage ekranına girin.
• Seçenekler öğesini duyuncaya dek üst yön tuşuna basın ve sonra giriş tuşuna basın.
• Eğer Kategoriler liste kutusunda Genel üzerindeyseniz tab ile ilerlemeye başlayın. Eğer değilseniz, oklar yardımıyla Geneli bulun ve tab ile ilerleyin.
• Tab tuşuyla ilerleyerek Başlangıç Seçenekleri grubunda bulunan, “Bu uygulama başlatıldığında Başlangıç Ekranını Göster” onay kutusunu bulun ve boşluk çubuğuyla işaretini kaldırın.
• Tab ile ilerleyerek kategoriler liste kutusunu tekrar bulun ve bu sefer Kaydet öğesini seçin.
• Tab ile ilerleyerek “Dosya Açarken Veya Kaydederken BackStage’yi Gösterme” onay kutusunu bulun ve eğer işaretli değilse boşluk çubuğuyla işaretleyin.
• Tab ile ilerleyerek tamam düğmesini bulun ve giriş tuşuna basın.

korumalı görünümü kapatma

Yeni ofis sürümleriyle birlikte güvenlik amaçlı olarak İnternet veya e-posta ile gelen dosyalar korumalı görünümde açılır. Bu görünümde dosya üzerinde işlem yapılması kısıtlanmıştır. Ancak korumalı görünüm erişilebilirlik açısından birçok sıkıntıyı beraberinde getirir. Korumalı görünümü devre dışı bırakmak için aşağıdakileri yapın.

• Alt+D ile Back Stage ekranına girin.
• Seçenekler öğesini duyuncaya dek üst yön tuşuna basın ve sonra giriş tuşuna basın.
• Kategoriler liste kutusunda Güven merkezini duyuncaya dek aşağı yön tuşuna basın.
• Tab ile ilerleyerek Güven Merkezi Ayarları öğesini bulun ve açmak için boşluk çubuğuna basın.
• Karşımıza yeni bir liste çıkacak. Buradan üst yön tuşuna basarak Korumalı Görünüm Öğesini bulun.
• Burada tab ile ilerleyip mevcut tüm onay kutularının işaretini boşluk çubuğuyla kaldırın ve sonra da tamam düğmesine basın.
• Gelen ekranda tekrar tamam düğmesine basın ve öncesinde korumalı görünümde açılan dosyayı kapatıp yeniden açın.

jaws for windows ile ilgili bazı ayarlar ve yardım alma yöntemleri

Excel anlatımlarımda Genellikle JAWS For Windows ekran okuyucusunu baz alacağım. Bunun en temel nedeni, JAWS’ın özellikle Excel kullanımında sunduğu desteğin oldukça başarılı olması. O sebeple, eğitimlere başlamadan önce Bazı JAWS ayarlarını kontrol etmeniz yararlı olabilir. Bu ayarlardan ilki Sanal şerit menüsünün kapatılması. Özellikle eski ofis kullanıcıları için, sanal şerit oldukça pratik olmakla beraber, zaman zaman yeni eklenen özellikler ve bazı fonksiyonlar sanal şerit menülerinde çalışmayabiliyor. O nedenle, daha evrensel bir ofis kullanımı açısından sanal şeridin kapatılmasını öneriyorum.

İkinci ayar, Tanımlı Satır ve sütun başlıklarının üzerine yazma anahtarının kapalı duruma getirilmesi. Eski ofis sürümlerinde JAWS düzey ayarları içinden okunacak satır ve sütunları belirleyebileceğimiz ayarlar mevcuttu. Bunlar halen var, ancak artık ad tanımlama özelliğiyle bu işi doğrudan Excel program menülerinden yapmak, çalışma kitabını başka kişilere verdiğimizde de aynı başlıkların okunması açısından daha sağlıklı. O yüzden, tanımlı adları JAWS’ın yok saymasını sağlayan ayarı düzey ayarlarından kapatmamızı tavsiye ediyorum.

Son olarak Hücre görünürlüğünün saptanma anahtarını açık hale getirmemiz, bir hücreye yazdığımız metnin hücreye sığıp sığmadığının anlaşılması açısından çok yararlı bir ayar. Söz konusu anahtarı açık hale getirmenizi öneriyorum. Tüm bu ayarları yapmak için aşağıdaki adımları izleyebiliriz.

• Insert+V ile JAWS düzey ayarlarını açalım.
• Arama alanına Sanal yazalım.
• Bir Kez aşağı yön tuşuna bastığımızda Sanal Şerit Menüleri anahtarı karşımıza çıkar. Bu işaretliyse boşluk çubuğuyla işaretini kaldıralım.
• Ctrl+E harfine basarak arama alanına geri dönelim ve delete tuşuna basarak burada yazılı olanları temizleyelim.
• Şimdi yazma alanına görünür yazalım.
• Bir kez aşağı yön tuşuna bastığımızda karşımıza Hücre Metin Görünürlüğünün saptanması anahtarı çıkacak. Boşluk çubuğuna basarak işaretli değilse, bunu işaretleyelim.
• Ctrl+E harfine basarak arama alanına geri dönelim ve delete tuşuna basarak burada yazılı olanları temizleyelim.
• Şimdi de yazma alanına tanım yazalım.
• Bir kez aşağı yön tuşuna bastığımızda karşımıza Tanımlı Sütun ve Satır Başlıklarının Üzerine Yazma adında bir anahtar çıkacak. Boşluk çubuğuna basarak bunu kapalı hale getirelim.
• Son olarak iki kez giriş tuşuna basarak JAWS düzey ayarlarını kapatalım.

JAWS’TAN YARDIM ALMA YÖNTEMLERİ

JAWS For Windows Excel için birçok farklı kısayol ve yardım sunmaktadır. Bu yardımları 3 yolla alabiliriz.

• Insert+H: Bu tuşlara basıldığında, JAWS’a özgü Excel kısayollarını öğrenebilirsiniz. Her kısayol tuşunu aklımızda tutmak zor olabilir. O yüzden bu tuş kombinasyonuna sıkça başvurmanız yararlı olacaktır. Bir çalışma sayfası ekleme, İçinde veri bulunan hücreleri, satır ve sütunları listeleme, O anki hücre koordinatlarını, yazılan formül içeriğini öğrenme, Monitör hücre ekleme, Figürleri görüntüleme ve içeriğini öğrenme gibi işlevlerin JAWS’a özgü kısayolları bu listedeki öğelerden yalnızca bazılarıdır.
• Insert+W: Bu tuş kombinasyonu, Excel içinde genel olarak kullanılan, ancak ekran okuyucuya özgü olmayan kısayol tuşlarını listeler. Satır ve sütun seçimi, formül yazma, git iletişim kutusunu açma gibi işlevlerin kısayolları burada listelenir.
• Insert+F1: Bu tuş kombinasyonuna bastığınızda, JAWS O anki çalışma kitabı ve çalışma sayfasına ilişkin eşsiz bilgiler verir. Kitapta kaç çalışma sayfası olduğu, o anki çalışma sayfasının adı, yazdırma aralıkları, o anki görünür hücre sayısı, hücre sınırları gibi konularda detaylı bilgi almak isterseniz insert+F1 tam size göre.

Kurs Egzersizi

1. Elinize bulunan Restoran Erzakları dosyasını açın ve içinde veri olan tüm hücreleri keşfederek çalışma kitabı hakkında bir fikir sahibi olmaya çalışın.
2. Excel başlangıç ayarlarınızı yaparak Excel açıldığında boş çalışma sayfasının açılmasını sağlayın.

Eğitimin Adı: Microsoft Excel 2016 Kullanımı

Eğitimci: Engin Yılmaz

Ders: 2

Konu: ÇALIŞMA SAYFALARINA GENEL BAKIŞ

Ders Amaçları ve Elde Edilmesi Beklenen Kazanımlar

Bu dersin sonunda katılımcıların aşağıdaki konularda bilgi ve fikir sahibi olmaları, bu konularda uygulama yapabilmeleri beklenmektedir.

• Çalışma sayfası kavramını anlama.
• Yeni çalışma sayfası ekleme, silme, taşıma, yeniden adlandırma gibi işlemleri yapabilme.
• Bölge kavramını tanıma ve yeni bölgeler oluşturabilme.
• Ad tanımlama özelliğini kullanarak satır ve sütun başlıkları belirleyebilme.
• Çalışma sayfasındaki farklı bölgeler için farklı çalışma sayfaları oluşturabilme.

Sesli Ders Kaydı ve Ders Dosya Bağlantıları

Bu dersin ses kaydına aşağıdaki bağlantıdan ulaşabilirsiniz.

https://www.dunyayaseslen.com/icerik/microsoft-excel-2016-kullanimi-2.-ders

Derste kullanılacak dosyaların bulunduğu klasöre aşağıdaki bağlantıdan ulaşabilirsiniz:

https://www.sendspace.com/pro/dl/5uqgof

Özet

1. Excel esasında bir çalışma kitabıdır ve bir çalışma kitabında 1 veya daha fazla çalışma sayfası barınabilir. Çalışma sayfaları arasında dolaşmak için ctrl+page up ve page down tuşları kullanılabilir. Ctrl+Shift+S tuşlarıyla çalışma sayfaları listelenebilir.
2. Çalışma sayfalarını taşımak veya yeniden adlandırmak için giriş şeridindeki hücreler grubunda bulunan biçim menüsü kullanılabilir. Bu menüye hızlı ulaşım için sırasıyla alt+ş b ve b tuşlarına basılmalıdır. Yeni bir çalışma sayfası eklemek için yine hücreler grubundaki ekle bölümü, silmek içinse aynı gruptaki sil menüsü kullanılmalıdır. Buraların kısayol tuşları eklemek için alt+ş e, k ve k, silmek için, alt+ş 2 ve 3 tuşlarıdır.
3. JAWS kullanıcıları çalışma sayfalarını yönetmek için JAWS tuşu+shift+s tuşlarına basabilir.
4. Excel içerisinde aynı çalışma sayfasında farklı bölgeler tanımlamak mümkündür. Böylece tanımlanan bölgelere f5 tuşuyla açılan git bölümünden ulaşmak mümkün olur. Bölge tanımlamak için önce bölge olarak tanımlanacak hücre veya hücre aralığı seçilir, formüller sekmesindeki ad tanımlama bölümünden veya uygulama tuşuna basılarak çıkan menüden ad tanımla öğesi seçilerek giriş tuşuna basılabilir.
5. Satır ve sütun başlıklarının ekran okuyucularımızca okunması için başlık olarak tanımlamak istediğimiz hücreye gelip uygulama tuşuna basılmalı, ad tanımla öğesi seçilmeli ve yazma alanına Title yazılmalıdır. Yalnızca satır ya da sütun başlıklarının okunması için bu alana RowTitle veya ColumnTitle yazılmalıdır.
6. Başlıkların yalnızca bir bölgeye özel olması için bölgenin ilk hücresindeyken ad tanımlama bölümüne önce title, sonra bölge adı, iki adet nokta ve bölgenin bitmesini istediğimiz hücre yazılmalıdır. Örnek: TitleBolge1..G10

Çalışma Sayfaları

Oluşturduğumuz ve kaydettiğimiz bir Excel dosyasına çalışma kitabı diyoruz. Çalışma kitapları ise çalışma sayfası veya çalışma sayfalarından oluşan bütünsel yapılardır. Bir Excel belgesinde Satır ve sütunların bulunduğu genel alanın kendisi bir çalışma sayfasıdır ve varsayılan olarak adı sayfa1 şeklindedir. Zaman zaman bir çalışma kitabında birden fazla çalışma sayfası bulunabilir. Neden böyle bir ihtiyaç olduğunu şöyle bir örnekle açıklayalım. Bilindiği gibi bizler Engelsiz Erişim Derneği olarak her yıl Selen Özel bilgi yarışmasını düzenliyoruz. Bu yarışmanın puanlamasını tutabilmek amacıyla bir Excel çalışma kitabı oluşturduk. Burada Sütunlarda grup adları, satırlarda ise soru numaraları yer alıyor. Her soru satırına bir grubun o sorudan aldığı puan yazılıyor ve en alttaki toplam satırındaki formüller yardımıyla grupların toplam puanları karşımıza çıkmış oluyor. Yarışmamızda üçü ön eleme, birisi final olmak üzere 4 oturum yer alıyor. İşte Çalışma sayfaları burada bize yardımcı oluyor. Her oturum için ayrı bir çalışma sayfasında puanlama sistemini oluşturuyoruz ve her oturumun puanlamalarını tek bir dosyada ayrı ayrı tutabilmiş oluyoruz. Ders klasöründe puanlama dosyasını inceleyebilirsiniz.  İşte Çalışma sayfaları benzer amaçlara hizmet ediyor. Aşağıda bir çalışma sayfasının adının nasıl değiştirileceği, nasıl yeni bir çalışma sayfası ekleme, taşıma gibi işlemlerin yapılacağını göreceğiz.

Çalışma Sayfalarının Adlarını Değiştirme ve Yeni çalışma Sayfaları Ekleme

Bir çalışma sayfasını yeniden adlandırmak için elinizdeki Restoran Erzak listesi dosyasını açın ve aşağıdakileri yapın.

• Giriş Şerit sekmesine girin (Kısayol tuşu: Alt+ş).
• Buradan Hücreler alt menüsünü duyuncaya dek ctrl+sağ yön tuşuna basın ve sonra boşluk çubuğuna basın. Veya Alt+ş tuşlarına bastıktan sonra, sırasıyla önce z sonra C harfine basın.
• Tab ile ilerleyerek Biçim alt menüsüne ulaşın ve boşluk çubuğuna basın.
  • Biçim alt menüsüne daha kolay ulaşmak için, önce alt+ş tuşlarına sonra B harfine ve Tekrar B harfine de basabilirsiniz.
• Buradan Sayfayı yeniden Adlandır öğesini bulun ve giriş tuşuna basın.
• Bu bölüme Restoran Erzak Listesi yazıp giriş tuşuna basın.

Not: JAWS for Windows kullanıcıları Shift+CapsLock veya insert+S tuşlarına basarak Çalışma sayfası ekleme, yeniden adlandırma ve taşıma yapılacak menüye doğrudan ulaşabilir.

Yeni bir çalışma sayfası eklemek içinse şunlar yapın:

• Giriş şerit sekmesine girin (Kısayol tuşu: Alt+ş).
• Buradan Hücreler alt menüsünü duyuncaya dek ctrl+sağ yön tuşuna basın ve sonra boşluk çubuğuna basın. Veya Alt+ş tuşlarına bastıktan sonra, sırasıyla önce z sonra C harfine basın.
• Tab ile ilerleyerek Ekle bölünmüş Öğesine ulaşın ve alt+aşağı yön tuşuna basın.
• Çıkan menüden aşağı yön tuşuyla ilerleyerek sayfa öğesini bulun ve giriş tuşuna basın. Bir sayfa eklediğinizde doğrudan bulunduğunuz sayfanın öncesine eklemiş olursunuz ve çalışma sayfasının adı O an kaç çalışma sayfası varsa, ondan bir büyük rakamın adını alır. Yani O an 2 sayfa varsa ve bir sayfa daha eklediyseniz adı Sayfa 3 olur. Eğer adını değiştirmek istiyorsanız, yukarıdaki adımları izlemeniz gerekir.

Not: Çalışma sayfası eklemek için Kısayol olarak önce alt+ş, Sonra E Sonra K ve Tekrar K harflerine basarak da doğrudan sayfa ekleyebilirsiniz. Veya JAWS For Windows Kullanıyorsanız, Shift+CapsLock+S tuşlarına basarak sayfa da ekleyebileceğiniz alana ulaşabilirsiniz.

Bir Çalışma sayfasını bulunduğu yerden başka bir yere taşımak istiyorsanız, önce mutlaka bu çalışma sayfasında olmanız gereklidir. Dilediğiniz çalışma sayfasına gitmek için ctrl+page down veya page up tuşlarını kullanabilir, veya JAWS kullanıyorsanız ctrl+Shift+S tuşlarına basarak liste içinden gitmek istediğiniz çalışma sayfasını seçebilirsiniz. Restoran Erzak Listesine Eklediğimiz sayfa, varsayılan olarak bulunduğumuz Restoran Erzak listesi sayfasının öncesine eklenmişti. Bunu şimdi sona taşıyalım. Bunun için şunları yapın.

• Giriş şerit sekmesine girin (Kısayol tuşu: Alt+ş).
• Buradan Hücreler alt menüsünü duyuncaya dek ctrl+sağ yön tuşuna basın ve sonra boşluk çubuğuna basın. Veya Alt+ş tuşlarına bastıktan sonra, sırasıyla önce z sonra C harfine basın.
• Tab ile ilerleyerek Biçim alt menüsüne ulaşın ve boşluk çubuğuna basın.
  • Biçim alt menüsüne daha kolay ulaşmak için, önce alt+ş tuşlarına sonra B harfine ve Tekrar B harfine de basabilirsiniz.
• Çıkan menüden Sayfayı Taşı veya kopyala öğesi üzerinde giriş tuşuna basın. Buraya ulaşmanın tam kısayolu Alt+ş b b v olacaktır.
• Çıkan listede sona taşı öğesini seçin ve giriş tuşuna basın. Böylece Sayfa 1 öğesi Restoran Erzak Listesinin altına taşınmış olacaktır.

Bölgelerle Çalışma

Bir Excel dosyasında zaman zaman çalışma sayfaları yerine aynı çalışma sayfalarında farklı bölgeler de tanımlamak isteyebiliriz. Bunu, yaptığımız sesli Excell dersinde şöyle örneklendirdi  bir katılımcı. Bir ders programı Excel dosyası olarak kurgulanmış. Ancak aynı dersi veren zümredeki farklı öğretmenlerin tabloları aynı çalışma sayfasında farklı bölgeler olarak kurgulanmış. Bir çalışma sayfasındaki bölgeleri farklı tablolar veya farklı başvuru yerleri olarak niteleyebiliriz. Bunun örneği için gelin İkinci ders klasörümüzdeki Restoran Erzak Listesi dosyamızı açalım.

• Bu dosya üzerinde F5 tuşuna basalım ve git ekranına i25 yazalım. Bu hücrede Aylık Satılan Malların Toplam Maliyeti yazıyor olacak. Bu toplam daha önce i14 ile J17 arasında birim fiyatları verilen Sebze, Şeker, Et ve Yağın birim fiyatların toplamını verecek bize. Bu nedenle bu toplamı göreceğimiz i25 ve j25 hücrelerini seçili hale getirerek burayı yeni bir bölge olarak tanımlayalım.
• Önce i25 üzerine geldikten sonra Shift+sağ yön tuşuna basarak j25 hücresini de seçelim.
• Formüller Sekmesine ulaşmak için Alt+F tuşlarına basalım.
• Tanımlı Adlar alt menüyü duyuncaya dek ctrl+sağ yön tuşuna basalım ve buraya girmek için boşluk çubuğuna basalım.
• Bir kez tab Tuşuna basarak Ad Tanımla bölünmüş düğmesini bulalım ve giriş tuşuna basalım. Bu alana daha hızlı ulaşmak için Önce Alt+f Tuşlarına, sonra sırasıyla N ve M harflerine basmamız da yeterli olacak. Veya ad tanımlama öğesine uygulama tuşuna basarak sağ tıkladıktan sonra çıkan menüden de ulaşabiliriz.
• Ad tanımlama alanında Varsayılan olarak üzerinde bulunduğumuz veya seçtiğimiz hücrenin içeriği yazılıdır. Bunu teyit için home tuşuna bastıktan sonra insert+yukarı yön tuşunu kullanabiliriz. Doğrudan giriş tuşuna basarak bunu onaylayalım.

Bu şekilde bir bölge tanımladıktan sonra git iletişim kutusunu kullanarak bu bölgeye gidebiliriz. F5 ile git iletişim kutusunu açmamızın ardından bir kez tab tuşuna basarsak, daha önce tanımlamış olduğumuz Aylık Satılan Malların Toplam Maliyeti bölgesini listede görebiliriz. Üzerinde giriş tuşuna bastığımızda da doğrudan o bölgeye gitmiş olacağız.

Excel Satır ve Sütun Başlıklarının Ekran okuyucularımızca Okunması için Ad Tanımlama Özelliğinden Yararlanma

Bir Excel dosyasında görme engelli olarak belki de en çok beklediğimiz özelik, o an okunan satır veya sütundaki bilginin başlığını da bilme ihtiyacıdır. Excel 2 Klasörümüzdeki GETEM Katalog Eserleri dosyamızı açalım ve inceleyelim. Sağ ve sol yön tuşlarıyla ilerlediğimizde S harfine kadar giden toplam 19 sütun olduğunu göreceğiz. Ctrl+End ile dosya sonuna ulaştığımızda ise Toplam 25393 satır olduğunu anlayacağız. Eğer sütun ve satır başlıkları okunmuyorsa, Örneğin beşyüzüncü satırda, sağ yön tuşuyla ilerlerken, K Sütunundaki veri okunduğunda, bunun aslında ne ile ilgili olduğunu hatırda tutmak hiç kolay olmayacaktır. İşte bu nedenle sütun ve satır başlıklarını bilmemiz ve öğrenebilmemiz önemlidir.

Yeni Ofis sürümleriyle birlikte artık ad tanımlama özelliğini kullanarak sütun ve satır başlıklarının ekran okuyucumuz tarafından otomatik olarak belirtilmesi çok kolay hale gelmiştir. Ad tanımlama özelliğinin en büyük avantajı, böyle bir yolla bir çalışma kitabında sütun ve satır başlıklarını belirlediğinizde, o dosyayı başka bir arkadaşınızla paylaştığınızda da ekran okuyucu tarafından belirlenen sütun ve satır başlıklarının tanınacak oluşudur. Yani, siz bir kere gerekli ayarları yaptığınızda, karşınızdakinin yeniden bir şey yapmasına gerek olmaksızın satır ve sütun başlıkları otomatik olarak okunacaktır. Bunun nasıl yapılacağını anlatmadan önce, JAWS for Windows Kullanıcılarının yalnızca bir kereye mahsus olarak JAWS düzey ayarlarını kontrol etmesi önemlidir.

• Insert+V tuşlarına basarak JAWS düzey ayarlarını açalım.
• Gelen yazma alanına Tanım yazalım.
• Bir kez aşağı yön tuşuna bastığımızda, Tanımlı Sütun ve Satır Başlıklarının Üzerine Yazma anahtarını bulacağız. Boşluk çubuğuna basarak bunu kapalı hale getirelim ve giriş tuşuna basarak bu bölümü kapatalım.

Bu ayar sonrasında Önce sütun ve satır başlıklarının kesişim noktası olan hücre üzerine gelmemiz gerekecektir. Getem Katalog Eserleri dosyasında bu hücre İçinde Eser Adı yazılı B1 hücresi olarak düşünülebilir. Bu hücreyi başlık tanımlamak için kullandığımızda birinci satır sağ ve sol yön tuşlarıyla dolaşırken bize sütun başlıklarının okunacağı satır olarak kılavuzluk edecektir. Eser adlarının bulunduğu B sütunu ise aşağı ve yukarı yön tuşlarıyla satır satır dolaşırken, o an geldiğimiz satırın başlığı olarak okunacaktır. Burada satır ve sütun başlığı olarak hangi noktayı belirleyeceğiniz sizin tercihinize kalmıştır. Mesela, Getem Katalog Eserleri dosyasında Eser id yazılı A hücresini başlık sütunu olarak belirlemek yerine Eser adı yazan B sütununu belirlemek daha anlamlı olacağı için yukarıdaki örneği verdim.

Satır ve Sütun başlıklarının okunacağı kesişim noktasında bulunan hücreye geldikten sonra yapmamız gereken ise çok basit. Getem Katalog Eserleri dosyasında B1 sütunundayken bunu örnekleyelim.

• Uygulama tuşuna basarak hücre üzerine sağ tıklayalım.
• Üst yön tuşuna basarak Ad Tanımla… öğesini bulalım ve giriş tuşuna basalım.
• Gelen yazma alanına Title yazalım.
• Şimdi bir kez aşağı yön tuşuna basalım ve sağ yön tuşuyla ilerleyelim. Sütun başlıklarının okunduğunu göreceğiz.
• Şimdi de aşağı yön tuşuna basalım. Eser adlarının satır başlığı olarak okunduğunu göreceğiz.

Bazı durumlarda satır ve sütun başlığı olarak birden fazla sütunun okunmasını da isteyebiliriz. Örneğin, Ad, Soyadı, Adres, Telefon, E-posta sütun başlıklarının olduğu bir basit adres defteri oluşturduğumuzu varsayalım. Burada Telefon üzerinde aşağı yukarı ilerlerken, yalnızca ad bilgisinin değil hem ad hem de soyadı bilgisinin aynı anda bize okunmasını ve sonra telefon numarasının okunmasını tercih edebiliriz. İşte böyle bir durumda, Ad yazan hücreye gelip bir kez Shift+sağ yön tuşuna basarak Soyadı yazan hücreyi de seçtikten sonra Ad tanımla bölümüne Title yazdığımızda Hem Ad Hem Soyadı sütunlarını satır başlığı olarak tanımlamış olacağız.

Şimdi bu örneği incelemek için İkinci ders klasörümüzdeki Basit Adres Defteri dosyasını açalım ve ctrl+F3 tuşuna basalım. Bu tuş kombinasyonu bizi tanımlı adların listesine götürür. Bu listede nasıl bir tanımlama yaptığımızı görebilir, dilersek bunu silebilir veya değiştirebiliriz.

Eğer satır ve sütun başlıklarının her ikisini değil de yalnızca birini başlık olarak tanımlamak istiyorsak, ad tanımla bölümüne şunlardan birini yazmalıyız.

• Satır Başlığı: RowTitle
• Sütun Başlığı: ColumnTitle

Satır ve Sütun Başlıklarını Yalnızca Bölgeler İçin Tanımlama

Eğer bir Excell çalışma sayfasında birden fazla bölgemiz varsa, bu durumda tanımladığımız sütun ve satır başlıklarının her bölge için farklı olması gerekecektir. Yeni ofis sürümleriyle birlikte bunu yapmamız da artık çok kolay. Her şeyden önce bir bölgenin nereden nereye olduğunu doğru bilmemiz gerekecektir. İkinci Ders Klasörümüzde bulunan Restoran Erzak Listesi dosyasını incelediğimizde, Bu dosyada iki farklı bölge olduğunu görebiliriz. Bu bölgelerden birincisi, B5 ile G10 arasında yer alan ve Sebze, Şeker, Et ve Yağ ürünlerinin ayın her haftasında ne kadar harcandığını gösteren bölgedir. Bu bölgede her öğenin Hafta1 Hafta2 Hafta3 Hafta4 ve Ayın toplamında ne kadar harcandığı bilgileri toparlanmıştır. Yalnızca B5 G 10 arasında geçerli olacak şekilde sütun ve satır başlıklarını tanımlamak için aşağıdakileri yapmamız gerekir.

• B5 Hücresine gelelim.
• Uygulama tuşuna basalım, gelen menüde üst yön tuşuna basarak Ad Tanımla öğesini bulalım ve giriş tuşuna basalım.
• Gelen yazma alanına içinde tırnak olmadan şunu yazalım: TitleBolge1..G10
• C6 hücresine gidelim ve sağ yön tuşuyla dolaşalım. Beşinci satırın sütun başlıkları olarak okunduğunu göreceğiz.
• F6 hücresindeyken aşağı yön tuşuyla dolaşalım. B sütunundaki Şeker, Et, Yağ gibi bilgilerin sütun başlığı olarak okunduğunu göreceğiz.
• Şimdi G11 hücresine gelelim ve sol yön tuşuna basalım. Bölge dışına çıktığımızdan artık beşinci satırın sütun başlığı olarak okunmadığını göreceğiz.

Artık dosyamızdaki ikinci bölgeyi tanımlayabiliriz. Bunun için i 13 ve K17 arasında bulunan ve her ürünün birim satış fiyatını gösteren bölgede 13. Satırı sütun başlıkları sütununu da satır başlıkları için kullanacağız.

• İ13 hücresine gelelim.
• Uygulama tuşuna basalım, gelen menüde üst yön tuşuna basarak Ad Tanımla öğesini bulalım ve giriş tuşuna basalım.
• Gelen yazma alanına içinde tırnak olmadan şunu yazalım: TitleBolge2..K17
• J14 hücresine gidelim ve sağ yön tuşuyla dolaşalım. On üçüncü satırın sütun başlıkları olarak okunduğunu göreceğiz.
• Tekrar J14 hücresine dönelim ve buradayken aşağı yön tuşuyla dolaşalım. İ sütunundaki Şeker, Et, Yağ gibi bilgilerin sütun başlığı olarak okunduğunu göreceğiz.
• Şimdi J18 hücresine gelelim ve sağ yön tuşuna basalım. Bölge dışına çıktığımızdan artık beşinci satırın sütun başlığı olarak okunmadığını göreceğiz.

Ad Tanımlama Kriterleri

Bir ad tanımlarken, örneklerden de anlayacağınız üzere, aşağıdaki kriterlere dikkat etmemiz gereklidir.

• Bir çalışma kitabında her ad tektir ve birden fazla tanımlanamaz.
• Bir adın başlık olabilmesi için, Başında Title, Row Title veya ColumnTitle yazmalıdır.
• Title ibaresi sonrası Yazılacak kelime veya kelimeler bitişik olmalı ve içinde Türkçe karakter bulunmamalıdır.
• Eğer satır veya sütun başlıklarının belirli bir bölgeye özel olması isteniyorsa, yazılacak isimden sonra iki adet nokta işareti konulmalı ve bölgenin sona ereceği hücre koordinatı yazılmalıdır. (Örnek: TitleBolge2..K17)
• Böyle durumlarda Bölgenin başı ad tanımlama sırasında üzerinde bulunulan hücre olarak kabul edilir.

Ödev

İkinci ders klasörünüzde bulunan GETEM Gönüllü Okuyucu Gün ve Saatleri dosyasını açın.

Bu dosyada GETEM’de bulunan büyük ve küçük kabinlerde, pazartesiden cumartesiye kadar 9-17 saatleri arasında gönüllü okuyucuların okuma zamanları düzenlenmiştir.

Dosya üzerinde şunları yapın.

1. Pazartesiden cumaya dek 6 başlık bölgesi oluşturun ve bu bölgelerin sütun ve satır başlıklarının ayrı ayrı okunabilmesini sağlayın. Bu noktada Sol yön tuşuyla A sütununa gelindiğinde Yalnızca saatin değil günün de başlık olarak okunmasını sağlayın.
2. Çalışma sayfası adını Gönüllü Okuyucu Gün Ve Saatleri olarak değiştirin.
3. Çalışma kitabına yeni bir sayfa ekleyin ve bu sayfayı sona taşıyın.
4. Çalışma Sayfası adını Gönüllü Okuyucu İletişim Bilgileri olarak değiştirin.
5. Bu sayfadaki birinci satırda 4 hücreye şu bilgileri yazın: Ad, Soyadı, Telefon, E-posta, Adres.
6. Bu sayfadaki A1 sütununu Satır ve sütun başlığı olacak şekilde tanımlayın. Dikkat! Bir çalışma kitabında tanımlı adların tek olması gerektiğini hatırda tutun.