Toplam Okunma 227
Merhaba Arkadaşlar, bilgi ve deneyimlerimi paylaşmak istedim. Bu yazımı okumadan önce bu konudaki ilk yazımı okumanızı öneririm, çünkü bu yazım, ilk yazımın devamı niteliğindedir.
“Görme Engelli Öğretmenler İçin Pratik Bilgiler” adlı yazımı okumak isterseniz aşağıdaki bağlantıya tıklayabilirsiniz:
https://bilisimbulteni.com/yazi/gorme-engelli-ogretmenler-icin-pratik-bilgiler
Dizüstü bilgisayarımı akıllı tahtaya bağlayarak nasıl ders anlattığımı ve meslek yaşamımda kullandığım bazı teknolojik yöntemleri ilk yazımda özetlemiştim. Türkçe öğretmeniyim. Türkçe, Türk dili ve edebiyatı, yabancı dil dersi öğretmenlerinin konuşma sınavı yapması gerekiyor. Konuşma sınavlarını gözetmen desteği yani gören desteği olmadan yapıyorum. Öğrencilerin konuşmaları için belirlediğim konuları konuşma sınavı yapmadan birkaç gün önce öğrencilere yazdırıyorum. Konuları önceden yazıp hazırlıyorum. Öğrencilerin adlarının yanına konuların adlarını yazıp kendime mail atıp e-postayı telefonumdan okuyarak öğrencilere konularını yazdırıyorum.Öğrenciler, kendi konusunu not alıp hazırlanıyor ve sınav günü 2dk süren hazırlıklı konuşmalarını yapıyorlar. iPhone’umun sayacını “2dk” olarak ayarlayıp sınavı rahatlıkla yapıyorum. Bütün öğrencilerimin adını ezbere bildiğimden öğrencileri tek tek çağırıp ikişer dakika süre verip sayacı başlatarak öğrencilerimin konuşmalarını dinliyorum ve konuşma sınavı notlarını da iPhone dahili notlar uygulamasına yazıyorum. Dersim bittikten sonra önceden Word formatında edindiğim veya pdf formatında edinerek “Adobe Acrobat Reader” programıyla bilgisayarımda açtıktan sonra boş Word belgesine yapıştırarak Word formatına dönüştürdüğüm numara sıralı sınıf listelerine yani öğrenci numaralarına göre sıralama yapılmış olan sınıf listelerine konuşma sınavı notlarını hatta yazılı sınav notlarını ve dinleme sınavı notlarını yazıyorum; ancak yazılı sınav notlarını, dinleme sınavı notlarını ve konuşma sınavı notlarını farklı dosyalara yazıyorum. Örneğin, “5C, 5D, 6D…” gibi sınıfların Word formatında olan veya Word formatına dönüştürdüğüm sınıf listelerini içeren dosyaları “5C liste, 5D liste, 6D liste…” gibi adlandırdıktan sonra her öğrencinin adı, soyadı, öğrenci numarası aynı satıra gelecek şekilde düzenledikten sonra öğrencinin bilgileriyle aynı satıra o öğrencinin notunu yazıyorum ve her dosyada bir sınavın notu bulunuyor. Mesela, “5C konuşma sınavı notları, 5D konuşma sınavı notları, 5C dinleme sınavı notları, 6D yazılı sınav notları…” şeklinde dosyalar oluşturuyorum elimdeki sınıf listelerini kullanarak. Listedeki düzeni de boşlukları falan şu şekilde ayarlıyorum:
Ayşe t 12 95
Yani her satıra bir öğrencinin adı, soyadı, numarası ve notu denk geliyor. “12 numaralı Ayşe T adlı öğrenci, 95 puan almış.” Bunun gibi… Öğrencinin bu puanı hangi sınavdan aldığı konusuna gelecek olursak Dosyanın ismine dahil olan sözcüğe göre ilgili notu yazıyorum. Mesela, Ayşe’nin 95 puan aldığı sınav, 2. Dönemin 1. Konuşma sınavıydı. İlgili dosyanın adı “5C 2. Dönem 1. Konuşma sınavı notları” bu şekilde bir dosyalama ve yazma sistemi oluşturdum. Elbette isteyen, istediği yöntemi kullanabilir. Sınav notlarını içeren listeleri kendime e-posta olarak gönderip iPhone dahili mail uygulamasına tanımlı mail hesabımdan gayet erişilebilir şekilde öğrencilere okuyorum. Yani notları kendim okuyorum bu yöntemle. Konuşma sınavını gözetmen olmadan yapmak ve notları yazıp öğrencilere okumak, teknoloji sayesinde gayet erişilebilir. Sınıf kalabalıksa ve tüm öğrencilerin adını ezberlemekte veya hatırlamakta zorlanıyorsanız numara sıralı yani öğrenci numaralarına göre sıralanmış olan Word formatlı veya Word formatına dönüştürdüğünüz öğrenci listelerini kendinize mail atarak bu listeler sayesinde konuşma sınavlarında ve sınıftaki bütün öğrencilere yaptıracağınız bazı etkinliklerde kimseden yardım almadan öğrencilerinizi liste sırasına göre çağırabilirsiniz.
Microsoft Word, Microsoft Excel, Microsoft Powerpoint programlarının ekran okuyucu programlarla etkin kullanımı konusunda kendinizi geliştirmek isterseniz Dr. Engin Yılmaz ve arkadaşları tarafından hazırlanan, Boğaziçi Üniversitesi Görme Engelliler Teknoloji ve Eğitim Merkezinde yani kısa adıyla Getemde bulunan kitapçıklardan faydalanabilirsiniz. Bu konulardaki sesli anlatımlar da Getemde mevcuttur. Özellikle yakın zamanda hazırlanmış olan Microsoft Word Kitapçığı ve Microsoft Excel kitapçığı çok faydalı olacaktır.
Benim gibi kitap okumayı seven öğretmenlerin Boğaziçi Üniversitesi Görme Engelliler Teknoloji ve Eğitim Merkezi (Getem,) Türkiye Görme Özürlüler Kitaplığı (Türgök,) Millî Kütüphane Konuşan Kitaplık; yalnızca görmeyenlere değil, tüm engel gruplarına hizmet veren İstanbul Üniversitesi Engelsiz Bilgi Merkezi gibi kurumlara üye olmaları çok faydalı olacaktır. Millî Kütüphaneden e-kitap da talep edilebilmektedir. İstanbul Üniversitesi Engelsiz Bilgi Merkezi ve Millî Kütüphane, talep ettiğiniz e-kitapları kuruma üye olurken belirttiğiniz e-posta adresinize göndermektedir. Millî Kütüphane Konuşan Kitaplık ve Getem gibi dijital kütüphanelerdeki dokümanları kütüphanelerin web siteleri üzerinden bilgisayar, akıllı telefon vb. cihazlarınıza indirebilirsiniz. Türkiye Görme Özürlüler Kitaplığı, sesli dokümanları web sitesi üzerinden indirmenize olanak tanımasının yanı sıra ödünç Braille kitap hizmeti sunmaktadır ve isterseniz talep ettiğiniz sesli kitapları CD şeklinde adresinize göndermektedir.
Sesli kitapların ve e-kitapların bilgisayar veya akıllı telefon kullanılarak okunması gayet kolaydır. Android cihaz kullanmadığım için Android konusuna girmeyeceğim; ancak iPhone kullanıyorsanız Voice Dream Reader adlı uygulamayla e-kitap, sesli kitap, ders notu vb. dokümanları okuyabilirsiniz. Video da izleyebilirsiniz. Bu aplikasyon, çok sayıdaki formatı desteklemektedir. Bu uygulamanın çeviri ve OCR gibi özellikler sunarak yaşamımızı kolaylaştırdığını da ekleyeyim. Windows, iOS ve android sürümü olan, Getem entegrasyonu sayesinde sesli kitaplara da erişilebilen; ancak uygulamanın entegre olduğu kütüphanelerden uygulama içine indirilenler dışında sesli dokümanların okunamadığı; fakat cihazınızdaki yani uygulamaya entegre olan kütüphanelerden uygulama içine indirilenler dışında cihazınızda bulunan veya farklı uygulamalardan aktarabildiğiniz metin formatlı dokümanların da okunabildiği Dolphin Easy Reader uygulamasını da kullanabilirsiniz. iPhone’da sesli kitap dinlemek için Book Player, Okusana gibi aplikasyonları kullanabilirsiniz. iPhone’da
e-kitap dinlemek ve e-kitaplara not almak için “Speech Central AI Voice Reader” adlı ücretsiz uygulamadan da faydalanabilirsiniz. Bilgisayarda e-kitap okurken görme engelliler için geliştirilmiş olan “Bookworm” adlı ücretsiz programdan veya benim denemediğim “QRead” adlı ücretli programdan yararlanabilirsiniz.
Çevrimiçi eğitim vermek veya çevrimiçi eğitimlere katılmak isteyenler için Zoom ve Google Meet, görme engelliler için iPhone ve bilgisayarda erişilir olup android sistemli cihazlarda da bu iki uygulamanın gayet erişilebilir olduğunu duymuştum.
Sözlük kullanımı konusunda da erişilebilir sözlük uygulamaları mevcuttur. TDK Güncel Türkçe sözlük web sitesini iPhone’unuzun ana ekranına ekleyerek kullanmanızı öneririm.
Metin içeren fotoğraflardaki metinlerin okutulması ve fotoğrafların betimlenmesi gibi konularda Be My Eyes ve Seeing AI iPhone uygulamalarını kullanmaktayım.
Not: Bu yazımın ilki olan “Görme Engelli Öğretmenler İçin Pratik Bilgiler” adlı yazımda:
NVDA kullananlar da NVDA sesinin bilgisayardan çıkması ve NVDA sesi dışındaki seslerin akıllı tahtadan çıkması için ctrl + insert + s tuş kombinasyonuna basıp sentezleyicilerle karşılaştıktan sonra tab tuşuna basıp çıkış aygıtlarından Speaker’in üzerine gelip tab tuşuyla “Tamam” seçeneğini bulup “Tamam” seçeneğinin üzerindeyken enter tuşuna basıp işlem bitince ctrl + insert + c tuş kombinasyonuyla konfigürasyonu kaydetmeliler.
Şeklinde bir bilgi vermiştim; ancak NVDA 2024 sürümünden itibaren ilgili ayarda değişiklik oldu. Ayarın güncel şekli:
NVDA kullanıyorsanız NVDA sesinin bilgisayardan çıkması ve NVDA sesi dışındaki seslerin akıllı tahtadan çıkması için ctrl + insert + u tuş kombinasyonuna basarak NVDA’nın mevcut ses ayarlarına ulaşıyorsunuz. Ses çıkış cihazını değiştirebiliyorsunuz. İşlem bitince ctrl + insert + c tuş kombinasyonuyla konfigürasyonu kaydetmeyi unutmayın.
NVDA 2024 sürümünde “Ctrl + insert + s” tuş kombinasyonu yerine
“Ctrl + insert + u” tuş kombinasyonu kullanılmaktadır; ama ekran okuyucu programların da diğer programların da farklı sürümlerinde ayar değişiklikleri olabileceği unutulmamalıdır.
Öğretmenliğe yeni başlamışsanız aşağıdaki bağlantıya tıklayarak “Eğğitimde Görme Engelliler Derneği” tarafından hazırlanmış kitapçığı cihazınıza indirebilirsiniz:
Umarım faydalı bir yazı olmuştur.
Yorumlar
Bu yazı için henüz yorum yok.
Yeni Yorum