NVDA Eklentileri: zBACKUP PARA NVDA

Sevgiyle merhabalar,

Bilişim Bülteni’nin değerli okurları,

Yeni bir içerikten daha sizleri sevgiyle selamlıyoruz.

Bu yazımıza, İspanyol bir geliştirici olan, değerli arkadaşımız Hector J. Beniteztarafından bizlere sunulan, zBackup Para NVDA(NVDA için zYedekleme) adlı eklentiyi birlikte tanımaya çalışacağız.

            Windows işletim sistemimizi temiz bir kurulum ile yükledik. Gerekli uygulama ve sürücüleri de kurduk. Kişisel ayarlarımızı yaptık ve içimize sinen çok güzel bir sistem hazırlamış olduk. İşte tan bu esnada, kapsamlı bir sistem yedeği alıp ve herhangi bir sorun halinde geri yüklemek istiyorsak zYedek eklentisi imdadımıza yetişiyor.

O halde, buyurun nasıl kullanıldığına birlikte bakalım:

            İlk olarak, Arayüzü ve yardım dosyası tamamen Türkçe olan eklentinin 0.2 sürümünü:

https://nvda.es/files/get.php?file=zbackup

Adresinden indirip kuruyoruz.

Kurulumu, bilgisayarımıza yüklemiş olduğumuz NVDA’da gerçekleştiriyoruz. Taşınabilir sürümlerde çalışmadığını önemle belirtmemiz gerekiyor.

Eklenti, varsayılan olarak bir kısayol tuşu ile gelmediğinden, arayüze erişmek için:

NVDA menüsü>Tercihler>Girdi Hareketleri iletişim kutusunu açıyor ve zBackup dalı altından Ana pencereyi göster seçeneğine bir kısayol atıyoruz. (Biz, NVDA+CTRL+Shift+B kısayolunu atadığımızı var sayıyoruz.)

Artık, yedeğimizi almak için gerekli adımları uygulamaya hazırız.

            Eklenti ana penceresini ilk çalıştırdığımızda:

Drive SnapShot uygulaması bulunamadı.

Eklentiyi kullanabilmek için uygulamayı indirmeniz gerekiyor.

Uygulama taşınabilirdir ve eklenti dizinine kaydedilecektir:

Boyutu 500 KB'den azdır.

Uygulamanın 30 gün boyunca deneme sürümü olarak kullanılabildiğini belirtmek isteriz. Eklentinin yardım belgelerine bakmanız önerilir.

Eklentiyi kullanabilmek için uygulamayı şimdi indirmek istiyor musunuz?

Şeklinde, bir uyarı mesajı geliyor ekrana.

Evet seçeneğini seçerek ilgili ufak uygulamanın indirilmesini sağlıyoruz.

Yazılım indirilirken ve çalışmaya hazır hale geldiğinde, süreç bizlere erişilebilir olarak bildiriliyor. Drive Snapshot taşınabilir olarak çalıştığı için kuruluma ihtiyaç duymuyor ve 30 günlük deneme sürümü modunda kullanılıyor. Lakin, eklentinin temel kullanımları için bir kısıtlama bulunmuyor.

            Ana pencerede, ilk olarak Hedef dizin salt okunur yazı alanı bulunuyor. Yedekleme dosyasının kaydedileceği yeri seçtiğimizde burada görünür.

Bir defa Sekme tuşuna bastığımızda: Dizin seç butonu karşılar bizi. Klasik dosya seçme iletişim kutusu açılır ve yedek dosyasını nereye kaydetmek istediğimizi seçebilmemizi sağlar. D:\SistemYedeğim yolunu seçtiğimizi varsayalım. Burada, seçtiğimiz dizin içerisinde boşluk bulunmamasına dikkat edilmesi öneriliyor.

Dizin seç düğmesinin ardından yine sekme tuşuna basarak erişebildiğimiz, Yedekleme dosya adını girin yazma alanı gelir. Burada, oluşturulacak yedek dosyası için bir isim belirlememiz istenir. Bu alanda, bazı noktalama işaretlerinin kullanılmasına izin verilmez. (SistemYedeğim2022) yazdığımızı varsayalım.

Tab tuşuna basarak devam ettiğimizde, Yedekleme dosyaları için boyut seçin adlı seçim kutusu gelir karşımıza. İçeriğinde:

• 500MB,
• 1GB,
• 1.5GB,
• 2GB,
• 2.5GB
• 5GB ve
• 10GB.

Boyutlarından dilediğimizi seçiyoruz. Eğer yedeğimizin toplam boyutu 50GB ise ve biz bu seçim kutusundan 10GB seçmişsek bizim için oluşturulan yedek 5 adet eşit parçaya bölünmüş olarak oluşturuluyor. Bu sayede, daha rahat saklamamız amaçlanmış.

Bu seçim kutusunun ardından, Yedeklemeyi başlat butonuna erişiyor ve Enter tuşuna basarak yedekleme işlemini başlatıyoruz.

İlk olarak bir onay penceresi geliyor ve içeriğinde:

Ardından, yedeklemeyi yapabilmek için Yönetici izinleri istenecektir.

Yönetici izni verildikten sonra, kopyanın ilerleyişini gösteren bir pencere açılacaktır.

İşlem bittiğinde pencere kapanacak ve kopyalamanın başarılı olup olmadığı hakkında bilgi alacaksınız.

Yedeklemeyi başlatmak istiyor musunuz?

Uyarı mesajını bize seslendiriyor. Evet diyerek işlemi devam ettiriyor ve yedekleme sürecini erişilebilir şekilde takip edebiliyoruz.

Yedekleme işlemi tamamlandıktan sonra, D: sürücüsüne gidip Sistem yedeğim klasörüne baktığımızda:

SistemYedeğim2022.sna dosyalarının oluştuğunu görebiliriz.

Bu dosyaları, taşınabilir disk veya Flash Bellek içerisinde saklayabilir ve dilersek yedeği geri yükleme işlemini bu sürücüleri kullanarak gerçekleştirebiliriz. Lakin, geri yükleme işleminin kullandığımız depolama alanlarının veri okuma hızına bağlı olacağını unutmamalıyız.

            Şimdi aldığımız yedeği geri yükleyelim:

1. NVDA haricinde bir ekran okuyucu kullanıyorsak, NVDA programını açıyoruz.
2. NVDA+CTRL+Shift+B kısayol tuşlarına basarak eklenti ana penceresini açıyoruz. (Sizler atamış olduğunuz kısayolu kullanıyorsunuz.)
3. Sekme tuşu ile Menü adlı butonu bulup üzerinde enter veya boşluk çubuğuna basıyoruz. Aynı düğmeye ALT+M basarak da erişebiliriz.
4. Açılan bağlam menüsünde, Yedeklemeyi geri yükle seçeneğini seçiyor ve Enter ile onaylıyoruz.
5. Aşağıdaki şekilde bir uyarı mesajı karşılıyor bizi:

UYARI

Daha sonra bir yedeklemeye ait olan bir *.sna dosyası seçmeniz istenecektir.

Dosyayı seçtiğinizde, yönetici izinleri istenecek, bilgisayar yeniden başlatılacak ve yedekleme geri yüklenecektir.

Yönetici izinleri verildikten sonra, herhangi bir tuşa bastığımızda yeniden başlatılacak ve yedeklemeyi başlatacak bir konsol penceresi kalacaktır.

Açık olan bütün belge ve uygulamaları kapatmanız gerekir.

Kabul ederseniz, işlemin geri alınamayacağını bilmeniz gerekir. Bilgisayarınızın pilinin tam dolu olduğundan veya imkan varsa prize bağlı olduğundan emin olun.

Eğer ekran okuyucu ayarları yapılandırılmışsa, oturum açma ekranında bizi bilgilendirecektir.

Bir sonraki yeniden başlatma ile Windows'un başlangıcı arasındaki eyleme erişilemez. Ancak bilgisayarla hiçbir şekilde etkileşime girmeniz gerekmez.

Dilerseniz ve bir OCR mobil uygulamanız varsa, geri yükleme yüzdesini gösteren bazı bilgileri yakalamayı deneyebilirsiniz, geri yüklenen yüzde genellikle sağ alt köşede görünür.

Herhangi bir sorun karşısında eklenti geliştiricisi sorumlu değildir.

Devam etmek istiyor musunuz?

Evet diyerek bu pencereyi kapatıyoruz.

6. Açılan dosya seçme iletişim kutusunda: SistemYedeğim2022.SNA dosyasını seçip onaylıyor ve diğer uyarı mesajlarını da evet diyerek geri yükleme işlemini başlatıyoruz.

Geri yükleme sırasında ekran okuyuculara erişilemiyor. Bu süreçte yukarıda ki uyarı mesajında belirtildiği gibi cep telefonu kamerası kullanılarak süreç takip edilebilir veya bir görenden yardım alınabilir.

Lakin, süreç yapılan testlerde sorunsuz olarak tamamlanıyor ve görenlere pek ihtiyaç duyulmuyor.

Takılmalar olursa enter tuşuna basmak işlemi devam ettirebiliyor.

Yükleyeceğimiz yedek, 20GB boyutuna sahipse, sabit diskte en az 40GB yer olması güvenlik nedeni ile tercih ediliyor.

Yedekleme işlemini hangi ortamda yaptıysak, geri yükleme işlemini de o donanım ve ortamda gerçekleştirmek gerekiyor. Örneğin: UEFI bios kullanıldıysa, yine UEFI bios olduğundan emin olmak gerekiyor. Ya da yedekleme güvenli modda yapıldıysa, yine güvenli mod üzerinde geri yükleme gerçekleştirmek gerekiyor.

            Gelelim bu eklentideki en güzel özelliklerden birine:

Yedeklememizi gerçekleştirdikten sonra, o yedekten bir şeye ihtiyaç duyarsak tümünü geri yüklememize gerek yok. Yedeği sanal disk olarak bağla özelliğini kullanarak, yedek içerisinden dilediğimiz içeriği kopyalayarak istediğimiz bir başka yere yapıştırabiliyoruz. Bütün belgelerimizin silindiğini varsayalım. Şimdi, gelin yedek içerisinden belgelerimizi nasıl alabileceğimize bakalım:

1. NVDA’nın açık olduğundan emin oluyoruz.
2. NVDA+CTRL+Shift+B ile zYedekleme ana penceresini açıyoruz.
3. ALT+M ile menü bağlam menüsünü açıyoruz.
4. Bir yedekten sanal diski bağla seçeneğini seçip onaylıyoruz.
5. Açılacak pencerede, ilk seçim kutusunda kullanılabilir sürücü harflerinden dilediğimizi seçiyoruz. Örneğin, B harfini seçtiğimizi var sayalım.
6. İki defa sekme tuşuna basarak Yedekleme dosyasını seçin butonunun üzerine geliyor ve onaylıyoruz.
7. Dosya seçim kutusundan, SistemYedeğim2022.SNA dosyasını seçiyoruz.
8. Kabul butonu üzerine geliyor ve onaylıyoruz.
9. Bu bilgisayar klasörüne gidip B sürücüsünü bulup açıyoruz.
10. "B:\Users\KullanıcıKlasörü\Documents" yoluna gidiyor ve dilediğimiz bütün belgeleri seçip kopyalıyoruz.
11. İstediğimiz başka bir konuma giderek belgeleri yapıştırıyoruz. Artık istediğimiz içeriklere yeniden kavuşmuş olduk.
12. Şimdi, zYedekleme ana penceresini tekrar açıyor, ALT+M ile bağlam menüsünün içeriğine erişiyor ve Sanal sürücülerin bağlantısını kes diyerek bağlı diskleri kaldırmış oluyoruz.

Değerli arkadaşlar, Geliştiricisi de bu eklentiyi kullanmadan önce ilgili yardım belgelerinin mutlaka okunmasını öneriyor. Geri yükleme esnasında olmadık hatalar ile karşılaşılırsa ve sistem çökerse gerekli kurtarma araçlarını kullanabilme bilgisine de sahip olunması gerektiğini şiddetle belirtiyor.

Gerekli bütün testler yapıldığı, bir sorunla karşılaşılmadığı halde, her sistemde sorunsuz çalışacağı garantisini vermiyor ve çıkabilecek sorunlardan sorumluluk kabul etmiyor.

İşlerinizi kolaylaştıracak bir eklenti olmasını umuyor ve hepinize erişilebilir günler diliyoruz.

Saygılarımla,

Umut KORKMAZ