NVDA Genişletilmiş Global Komutlar Eklentisi - 6

altıncı bölüm, komut katmanı, açık uygulamalar ve sistem tepsisi

selam. 2025 yılının herkese sağlık, mutluluk ve başarı getirmesini dileyerek başlıyorum.

Bu bölümde önce eklentinin komut katmanı özelliğini, ardından sistem tepsisi ve açık uygulamaların görüntülenmesiyle ilgili özelliklerini inceleyeceğiz.

Komut katmanı

baştan beri vurguluyoruz, eklentinin çok sayıda farklı işlevi var ve bu kadar çok işlevin her birine birer kısayol tuşu atanması birçok çakışmaya ve karmaşaya yol açabilir. Bu nedenle eklentide komut katmanı adını verebileceğimiz bir özelliğe daha yer verilmiş (nvda+j) bu kısayol tuşuna bastığınızda bilgisayarınızdan düşük frekanslı bir bip sesi duyuyorsunuz bu sesin ardından, eklenti tarafından önceden belirlenmiş bazı tuşlara basarak eklentinin çeşitli işlevlerini çalıştırabiliyorsunuz. Ekllentinin 13.4.5 sürümünde bu işlevlerin sayısı 84. Nvda+j bastıktan sonra h tuşuna basarsanız, bu tuşları ve bağlı işlevleri tek tek duyabilir, her bir işlevi üzerindeyken enter basarak çalıştırabilirsiniz.

Örneğin, sistem tepsisi simgelerini listelemek için nvda+j, ardından f11 basabilirsiniz.

Açık uygulamalar ve sistem tepsisi

Bildiğiniz gibi, aslında windows işletim sisteminde açık uygulamalar bölgesine gitmek için windows+t, sistem tepsisine ulaşmak için ise windows+b kısayol tuşlarına basabiliyoruz. Ancak, eski jaws sürümlerinde bu yöntemle bu bölgelerdeki ögeleri incelemek biraz zordu. Ögeler üzerinde sağ ve sol yön tuşlarıyla dolaşırken kaymalar yaşandığından sağlıklı bir inceleme sağlanamıyordu. Bu nedenle, jaws içerisinde bu ögeleri listeleyen iki adet iletişim kutusu yer alıyor. İnsert+f10 basılarak açık uygulamalar, insert+f11 basılarak da sistem tepsisi listelerine ulaşılabiliyor. Aslında artık bu kısayolları ve bu yolla açılan listeleri kullanmaya gerek kalmadı. Çünkü, artık windows+t ve windows+b ile ulaşılan alanların kullanımında bir sorun yok. Sanırım sadece alışkanlık nedeniyle jaws kullanıcıları hâlâ bu kısayolları tercih ediyorlar.

Nvda içerisinde böyle bir kısayol ve iletişim kutusu olmadığı halde, bazı geliştiriciler jaws kullanımı alışkanlıklarından kaynaklanan talep üzerine bu özelliği nvda’ya da kazandırmak istediler.

NVDA genişletilmiş global komutlar eklentisinde bu amaçla üç farklı işlev bulunuyor:

1. Etkinleştirmek ya da kapatmak için, aktif uygulamalarla ilgili pencere listesini göster (komut: f10)
2. Sistem tepsisindeki simgeleri listele (komut: f11)
3. Sistem tepsisindeki simgeleri listele. İki kez basılırsa, Etkinleştirmek ya da kapatmak için, aktif uygulamalarla ilgili pencere listesini göster

Birinci ve ikinci işlev için komut katmanı üzerinden çalışan birer kısayol tanımlanmışken, üçüncü işlev için komut katmanından bir kısayol atanmamış,, bunun yerine nvda+f11 kısayol tuşu belirlenmiş, tıpkı jaws sistem tepsisi kısayolu gibi. Ancak, bu eklentide bu tuşun iki işlevi var. Bir kez basarsanız yukarıda saydığımız üç işlevden ikincisini, iki kez basarsanız ilkini çalıştırıyorsunuz.

Çalışan uygulamalar

Komut katmanında f10 ya da nvda+f11 (iki kez) basarsanız, bilgisayarınızda o anda açık olan pencerelerin listelendiği bir iletişim kutusu açılır.

*** NVDA genişletilmiş global komutlar - Pencere listesi iletişim kutusu

Mevcut Uygulamalar: liste Alt+ a

Belge1 - Word  1 bölü 3

Masaüstü  2 bölü 3

NVDA genişletilmiş global komutlar eklentisi - Dosya Gezgini Ekran kaplandı 3 bölü 3 ***

Burada gördüğünüz pencerelerden biri üzerinde enter basarak o pencereye geçiş yapabilirsiniz. İsterseniz tab ile ilerleyerek “geçiş yap”, “kapat” ve “tümünü kapat” düğmelerini bulup boşluk çubuğuyla etkinleştirebilirsiniz.

Sistem tepsisi

Komut katmanında f11 basarak veya nvda+f11 (bir kez) basarak sistem tepsisi simge listesine de ulaşabilirsiniz. 

*** NVDA genişletilmiş global komutlar - Sistem Tepsisi Simge Listesi iletişim kutusu

Simgeler: liste Alt+ s

FxSound 1 bölü 10

QuickLook v3.7.3 2 bölü 10

Yandex.Disk 3.2.42.5054 Yandex.Disk 3.2.42.5054Eşitlendi 3 bölü 10

NVDA 4 bölü 10

Bluetooth Aygıtları 5 bölü 10

Tepsi Girişi Göstergesi TürkçeTürkçe FGiriş yöntemleri arasında geçiş yapmak için Windows tuşu + boşluk tuşlarına basın. 6 bölü 10

Ağ seralİnternet erişimi 7 bölü 10

Birim FxSound Speakers (FxSound Audio Enhancer): 40% 8 bölü 10

Güç Pil durumu: 58% kaldı3h 9min 9 bölü 10

Saat 14:57‎3.‎02.‎2025 10 bölü 10 ***

Bu listedeki simgeler üzerinde enter basıldığında çift tıklama işlemi gerçekleşmesi gerekiyor ama bende çalışmadı. Ayrıca her bir liste üzerinde tab basılarak sağ, sol, çift tıklama düğmelerine ulaşılarak boşluk çubuğuyla etkinleştirilebiliyor ama, şu anda bu düğmeleri de çalıştıramadım. Oysa windows+b basarak ulaştığım sistem tepsisi alanında her bir öge üzerinde enter veya boşluk çubuğunu ve shift+f10 (aplications) menüsünü kullanabiliyorum.

Yukarıda da belirttiğim gibi, windows+t ile çalışan uygulamalar, windows+b ile de sistem tepsisi bölgelerine rahatlıkla ulaşabilir, buralardaki simgeleri inceleyebilir ve tüm işlemleri gerçekleştirebilirsiniz. Ben öyle yapıyorum.

Sonraki bölümde görüşmek üzere.